Rudolf van der Woude: Maak de waarde van IT duidelijk

De rol van de CIO is ingrijpend veranderd. De vragen waar ze mee te maken hebben zijn meer dan ooit gerelateerd aan de uitdagingen van de business. Bij Gartner is het Executive program in het leven geroepen om hen daarbij te helpen. We spraken hierover Executive Partner Rudolf van der Woude, die zijn uitgebreide praktijkervaring als CIO hiervoor kan inzetten.

Voor hij bij Gartner ging werken in het Exeutive program heeft Rudolf van der Wouden zelf diverse functies bekleed als CIO of eindverantwoordelijke voor IT. “Ik ben altijd actief geweest op het grensgebied van business en IT. Als CIO heb ik onder meer gewerkt bij G-Star, een retailbedrijf, bij een grote reisorganisatie, het moederbedrijf van Sunweb, en ben ik verantwoordelijk geweest voor IT bij De Rechtspraak, een meer maatschappelijk relevante inzet van IT.”

Bij al die verschillende functies heeft hij veel zaken geleerd en meegemaakt in de praktijk. “Leren is voor mij altijd heel belangrijk, vooral met leren door te doen. Theorie is natuurlijk belangrijk, maar echte kennis doe je op door zelf dingen te doen en te ervaren”, zegt hij. “Dan zie je wat wel en niet werkt.”

Uitleggen
Desgevraagd zegt hij dat een belangrijke take away uit die 25 jaar ervaring is dat de rol van de CIO wezenlijk veranderd is. “Waar je in het verleden nog wel eens CIO’s tegenkwam die uit de technische hoek afkomstig waren, zie je nu dat het vooral belangrijk is om in staat te zijn dat wat je voor ogen hebt goed te kunnen uitleggen. Technische kennis is natuurlijk handig, maar dat vermogen om uit te leggen is steeds belangrijker geworden.”

“Het beïnvloeden van stakeholders, van directie tot aandeelhouders, is enorm belangrijk voor een CIO. Dat is zeker niet hetzelfde als manipuleren, maar je moet wel het taalgebruik op die niveaus goed begrijpen en weten wat de organisatie voor ogen heeft. Zelfs als een organisatie niet altijd even heldere doelstellingen heeft moet je daarover wel in gesprek kunnen gaan om verbanden te laten zien.”

Ego
Een andere take away is dat er niet één oplossing is voor alles. “De silver bullet bestaat niet in de IT. Het is altijd maatwerk, waar je natuurlijk wel kunt putten uit ervaringen, best practices en daaruit voortkomende modellen.” Dat heeft ook invloed op de karaktertrekken van een succesvolle CIO: “het is belangrijk dat je als CIO niet een te groot ego hebt. Want uiteindelijk gaat het erom dat je laat zien wat je bijdraagt, en niet wat je zegt of claimt wat je gaat doen.”

“Bovendien bereik je samen meer dan alleen, en succes is altijd van het team. Dit zorgt er weer voor dat de CIO faciliteert als leidinggevende, daarom gebruik ik ook liever niet het woord manager in dit verband. Zet kaders, en geef binnen die kaders de ruimte voor je medewerkers om doelstellingen te behalen. En tenslotte geloof ik dat het nog belangrijker wordt dan vroeger om te kijken naar de outcome, niet de output.”

Communicatie
Niet iedereen communiceert even makkelijk, maar communicatie en semantiek worden wel steeds belangrijker. “Daar heb ik het met mijn klanten vaak over: zeggen we hetzelfde, denken we hetzelfde? Zeker binnen de IT-wereld hebben we te maken met verschrikkelijk veel terminologie en afkortingen waarvan de ambiguïteit soms wel handig lijkt omdat iedereen er dan wat mee kan, maar dat maakt niet per definitie de communicatie eenvoudiger. Dat merk je bijvoorbeeld wanneer je daadwerkelijk tot uitvoering over wilt gaan.”

“En wanneer je dan dezelfde taal spreekt, wat draagt het dan bij aan wat we willen bereiken? Niet iedereen kan van nature een helder verhaal vertellen, dus dan kan training daarin helpen. Zeker de CIO zal moeten accepteren dat hij maar in twee of drie dingen echt goed is. Daarom is het cruciaal om daaromheen de juiste mensen te verzamelen. De complexiteit van ons vakgebied neemt toe en de vraag naar verdieping groeit alleen maar, dus ik heb het vaak met CIO’s over de vraag hoe ze de juiste mensen kunnen aantrekken om hen te helpen.”

Essentie
“Mijn persoonlijke leitmotiv is ‘maak het simpel’. Het is juist eenvoudig om zaken complex te maken, moeilijker is het om zaken terug te brengen naar de essentie en daarover te vertellen. Het gaat allemaal om strategie, want als je er op die manier achter komt dat waar je mee bezig bent niet bijdraagt aan de bedrijfsdoelstellingen, dan moet je er direct mee stoppen. Daar voer ik nog wel eens interessante gesprekken over met CIO’s.”

Vragen waar de CIO mee aanklopt bij het Executive program van Gartner hebben vaak de overeenkomst dat het draait om herijken van die IT-strategie, en het anders inrichten van de organisatie. “En dat op alle niveaus, dus niet alleen de digitale omgeving, maar de organisatie in bredere zin. Want ook de organisatie is aan het veranderen wat we bijvoorbeeld zien aan de steeds veranderende positie van de CIO. En de naam die de CIO heeft als bijvoorbeeld CDO. Waar het vooral op neerkomt t is de vraag wie welke verantwoordelijkheid heeft. Wat werkt in welke context?”

Talent
“Ook praten we veel over talent. Dat was al belangrijk, maar het wordt steeds belangrijker. Het interessante is dat veel mensen spreken over de War for Talent. Ik geloof daar niet zo in, want er is wel genoeg talent, je moet het alleen kunnen vinden en vervolgens ontwikkelen. De juiste mensen op de juiste plek zetten is bij uitstek een thema in business-IT alignment. Dat raakt aan waardecreatie, en de business value of IT. En op technisch gebied speelt altijd security een rol “

Het aantonen van die waarde van IT is een onderwerp waar veel vragen over zijn. “Daar zitten een aantal aspecten aan. Je moet in de eerste plaats kiezen voor de manier waarop je die waarde uitdrukt. In de westerse wereld is dat eigenlijk altijd in geld. In de IT moet je dus wegblijven van abstracte begrippen, en ook in staat zijn om te praten over de waarde in geld, of we dat nu leuk vinden of niet.”

Waarde
Daaromheen zijn wel andere zaken van belang. “Je kunt waarde op alle gebieden uitdrukken, ook aspecten als risico. In dat geval kun je het beste werken met scenario’s, ook omdat mensen in zo’n geval het gevoel hebben dat ze zelf een keuze kunnen maken. Dat is de psychologische kant van die communicatie, en daarmee kun je sturen op de uitkomsten.”

“Waarde is een perceptie, en die moet je managen als CIO. Het vinden van de aansluiting bij wat anderen belangrijk vinden maakt je als CIO een serieuze gesprekspartner. De CIO klaagt nog wel eens dat de IT gezien wordt als kostenpost, maar dat ligt dan toch echt aan de manier waarop ze daar zelf over communiceren. Daar kunnen we dus aan werken.”

Auteur: Marco van der Hoeven