Druktemeter voorkomt te drukke stembureaus in gemeente Montferland

De druktemeter van Esri Nederland helpt gemeenten bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer met het in kaart brengen van de drukte bij stembureaus. De druktemeter bestaat uit drie onderdelen: een publiekskaart voor burgers, een applicatie voor op het stembureau en een dashboard voor de gemeente. Meerdere gemeenten zetten de druktemeter in, waaronder in het Gelderse Montferland met ruim 36.000 inwoners en 22 stembureaus.

Om het risico op verspreiding van Covid-19 op de verkiezingsdag zo klein mogelijk te houden, heeft de Kiesraad allerlei maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat stembureauleden veilig hun werk kunnen doen en kiezers veilig kunnen stemmen. Al deze maatregelen zijn gericht op het reilen en zeilen binnen het stembureau, maar geven de kiezer geen proactieve informatie over de drukte op een bepaalde locatie. Een kaart kan een ondersteunende rol spelen bij het zo veilig en toegankelijk mogelijk organiseren van de verkiezingen.

Proactieve drukte-meldingen via sociale media in Montferland

“De gemeente Montferland wil alles aangrijpen om drukte op het stembureau in verband met corona te spreiden, maar ook te zorgen dat er zoveel mogelijk inwoners veilig kunnen stemmen. Samen met de burgemeester en de medewerkers van de afdeling publiekszaken hebben we besloten de druktemeter als een van de middelen in te zetten”, zegt Freek Hartering, beleidsmedewerker geo-informatie bij de gemeente Montferland.

In een dag tijd ontwikkelde hij samen met Esri Nederland een druktemeter, die daarna uitgebreid getest is om problemen tijdens de verkiezingsdag te voorkomen. De applicatie wordt op de 22 stembureaus, waaronder een drive-through locatie, gebruikt. Op de verkiezingsdag kunnen de burgemeester en andere verantwoordelijken via een dashboard zien waar het druk is en worden stemmers via sociale media (Twitter, Facebook en LinkedIn) proactief geïnformeerd. Ook kunnen inwoners zelf op de website van de gemeente de drukte op een stembureau in de gaten houden.

Open data basis voor drie pijlers druktemeter

De basis voor de druktemeter voor de gemeente Montferland en andere deelnemende gemeenten, is een openbare kaartlaag met open data aangemaakt in ArcGIS Online. Deze kaartlaag is het startpunt voor de drie pijlers van de druktemeter, die elke gemeente zelf inricht (een how-to door Esri Nederland is hier terug te vinden).

• Publieksversie: er zijn tal van manieren waarop een gemeente een informatieve kaart beschikbaar kan maken voor de burgers. De meest voor de hand liggende manier is embedden op de gemeentelijke website. Bovendien zijn er allerlei mogelijkheden die de kaart nog informatiever maken, denk hierbij niet alleen aan het filteren op drukte, maar ook of een stemlokaal toegankelijk is voor minder validen of dat er parkeergelegenheid aanwezig is.
• Beheerapp: voor de stembureaus is een app ontwikkeld die geschikt is voor gebruik op mobiele apparaten en toegang geeft via een inlogcode. Een lid van het stembureau selecteert de juiste locatie, op de kaart of via het nummer van het stembureau, en geeft in een drop-down menu de drukte op zijn of haar locatie aan.
• Dashboard voor gemeenten: de verantwoordelijkheid voor het organiseren van de verkiezingen ligt bij gemeenten en dat brengt zeker tijdens pandemie de nodige vraagstukken mee. De Tijdelijke wet verkiezingen Covid-19 geeft gemeenten onder andere de mogelijkheid om extra en bijzondere stemlocaties aan te wijzen, zoals in zorginstellingen. Een dashboard helpt het overzicht te behouden op de drukte tijdens de verkiezingsdag.

“Voor het maken van digitale kaarten waren voorheen technische experts met vele jaren ervaring nodig. Tegenwoordig is zogeheten geo-spatial technologie een stuk toegankelijker en neemt het ontwikkelen van een publieksgerichte app slechts een fractie van de tijd in. Door de pandemie vergt het organiseren van de verkiezingen net wat meer organisatiekracht voor gemeenten. Een kaart kan hierbij een uitstekend hulpmiddel zijn om zowel burgers te informeren als zelf het overzicht te behouden. Veel gemeenten maken al gebruik van locatietechnologie, want of het nu gaat om klimaatverandering, vergrijzing of mobiliteit - al deze vraagstukken zijn onlosmakelijk verbonden met waar het plaatsvindt. De druktemeter is een eenvoudige en toegankelijke aanvulling op deze initiatieven”, zegt Barend Sneller, business developer gemeenten bij Esri Nederland.

Een overzicht van alle stembureaus is terug te vinden via Stembureaus Tweede Kamer. Ook deze totale kaart, zonder druktemeter, kunnen gemeenten toevoegen aan hun website.