Gartner analisten en IT-beslissers belichten leiderschap CxO in veranderende wereld

Hoe zorgt de CIO ervoor dat zijn organisatie sterker uit de coronacrisis komt? De ontwrichting van vandaag treft meer dan ooit niet alleen individuele organisaties, maar de samenleving als geheel. Welke rol speelt de CIO hierin? Deze vraag stond, in de virtuele editie van de traditionele CxO- en analistensessie centraal, tijdens Gartner IT SYM/Xpo 2020 EMEA, onder leiding van Danny Frietman.

Door de coronacrisis zien we meer dan ooit dat de verstoring niet alleen de organisatie treft, maar de samenleving als geheel. Jan van Ginkel, Concerndirecteur / locoprovinciesecretaris, Provincie Zuid-Holland zegt hierover: “Ik ben de opdrachtgever van de digitale transformatie van Zuid-Holland. Covid-19 legt het een en ander bloot. Waar we bij de overheid dachten dat we in de fysieke wereld leefden die digitaal werd ondersteund, leven we eigenlijk in een digitale wereld die fysiek wordt ondersteund. Neem alleen al het aantal online aankopen, en het aantal MKB-bedrijven dat zich als online platform presenteren.”

Van Ginkel vervolgt: “Sinds 15 maart werkt de hele organisatie in één klap thuis. Dat vraagt om digitaal leiderschap. Je moet je medewerkers als leider aandacht geven, maar je moet ze ook perspectief geven. Onder de werktitel ‘Onze werkgemeenschap’ gaan we meer op afstand werken. Covid-19 leidt er ook bij ons toe dat er een versnelling van strategie plaatsvindt op het gebied van de digitale transformatie. Covid-19 helpt eigenlijk bij de digitale transformatie. Je hoeft het niemand meer uit te leggen want iedereen ziet het gebeuren.” Hij vervolgt: “Mijn rol is wel herijkt door deze ontwikkelingen. Je moet goed nadenken over de essentie van de digitale transformatie, en ook de eigen rol in je organisatie. Hoe zorg je voor perspectief, samen, zonder dat je elkaar fysiek ziet. Verbinden is digitaal verbinden geworden.”

Slimmer

Piet-Jan Heijboer, directievoorzitter, CroonWolter & Dros voegt daaraan toe: “We zijn een bedrijf met 3.000 mensen, en technologie betekent voor ons dat we dingen slimmer maken voor de klant. Bijvoorbeeld op het gebied van de bezetting van een kantoor, of het reguleren van de bezetting van parkeergarages. Vaak proberen we dat met slimme softwaretoepassingen te doen.” Heijboer vervolgt: “Voor mijn rol als leider betekent dit dat je de urgentie ervaart van de veranderingen. Hoe ga je daarmee om, wat betekent het om mensen te begeleiden die thuis werken? We zijn daarom een leiderschapsprogramma gestart om te doorgronden wat die veranderingen betekenen. Is de oude manier van leidinggeven geschikt voor de nieuwe tijd? Het vraagt om een andere manier van leidinggeven. De urgentie is niet alleen bij ons te zien, maar ook de omgeving, bij de klanten. Zij zien ook wat technologie kan betekenen, zoals bij werken op afstand. Zij willen weten wat er nog meer kan. Dat bieden wij dan ook aan. Bijvoorbeeld oplossingen met sensoren, en algoritmen om voorspellingen te doen. Een van de zaken waar we met Gartner over spreken is dat je als ondernemer praat over je strategie, en die digitale agenda wordt steeds belangrijker in die strategie.”

Peter Luijendijk, Manager IV (Hoofd DBV / IV), Ministerie van Buitenlandse Zaken benadrukt het belang van data security: “Als CIO ben ik eindverantwoordelijk voor alles op het gebeid van ICT en digitalisering. Informatiebeveiliging is een zeer belangrijk aspect van mijn werk geworden, zeker nu onze mensen in een klap thuis zijn gaan werken. De eerste vraag was of de infrastructuur het redde. Dat bleek goed te gaan. Maar daarna ontstond de vraag naar extra middelen, zoals faciliteiten voor video-vergaderen. Wat er in Den Haag gebeurde, had invloed op onze 160 buitenlocaties, zoals de ambassades over de hele wereld, want de infrastructuur is niet overal zoals we in Nederland gewend zijn. Daarnaast heb je ook te maken met infrastructuur die onder controle staat van de overheid. En we werken op locatie met lokale mensen, van wie je je moet afvragen of ze op dezelfde manier toegang moeten krijgen tot de systemen, zeker bij bepaalde regimes. Dat zijn gesprekken die we aan het begin van de coronaperiode hebben gevoerd. Wat verandert aan de rol van de CIO is dat je niet alleen meer het primaire proces ondersteunt zoals in het verleden, wordt er nu veel meer van je verwacht dat je een leidende rol speelt, en duidelijk maakt wat er wel en niet kan, inclusief het aangeven waar wel en niet veiligheidsrisico’s aan zitten. Daar zij niet-IT-ers wat minder bekend mee.”

Beslissingen

Gregor Petri, Research VP, Gartner vervolgt: “Cloud is populair aan het worden dankzij de crisis, en het was al op een groeitraject. We zien veel versnellingen en we zien dat er meer aandacht is vanuit de IT. In het begin schafte iedereen voor zichzelf clouddiensten aan, maar nu wordt het meer en meer gecoördineerd door IT. In onze CIO Survey zien we dat de CIO steeds meer betrokken wordt bij strategische beslissingen. Maar bedenk wel dat die waardering snel zou kunnen verdwijnen, en na de crisis wordt verwacht dat iedereen weer aan het werk gaat, en het wordt weer business as usual.” Heijboer reageert: “Die vertraging zie ik nog niet, ik zit juist midden in de fase dat er allerlei kansen in de business zijn om vaart te maken met innovatie. We willen juist versnellen, en dat willen we zeker niet loslaten. Voor mij is het niet aan de orde dat het minder zou worden.” Van Ginkel vervolgt: “Ik zie evenmin vertraging. Wat je wel ziet is dat er andere initiatieven komen. Thuiswerken wordt verrijkt met nieuwe perspectieven. De eerste is de sociale transformatie: hoe ga je om met medewerkers op afstand. Het tweede deel is de morele transformatie, hoe zorg je dat je het op een manier doet die ethisch ook verantwoord is.”

Frank Buytendijk, Research VP, Gartner gaat verder in op het thema ethiek: “Het belangrijkste op het gebied van digitale ethiek is dat we het niet gaan zien als een roadblock die de versnelling tegenhoudt. Je moet het meer zien als de vangrails die richting geeft aan wat er moet gebeuren. Op dit moment is er veel aandacht voor de rol van AI. Veel bedrijven zijn bezig met het inrichten van hun principes, en hoe ze ermee om moeten gaan. Er wordt nagedacht bij vergaande automatisering wat de rol van de werknemer eigenlijk is. En waar de afgelopen tijd veel aandacht voor is geweest, is de rol van software voor gezichtsherkenning. Daar heeft met name de overheid wat destructief beleid gevoerd, wat heeft geleid tot een pas op de plaats.”

Vertrouwen

Luijendijk beaamt dat ethiek een ‘hot’ onderwerp is. “We zetten de eerste stappen op het gebeid van AI en algoritmes. En dan speelt gelijk de vraag of algoritmes niet discriminerend zijn. Waar we eerst heel blij mee waren, daar kijken we nu met een andere bril naar. Digitale ethiek speelt op verschillende terreinen, ook bij bijvoorbeeld videobellen, dat het niet een personeelsvolgsysteem wordt.” Van Ginkel voegt toe: “Het onderwerp is complex, maar belangrijk. Waar ik achter kom is dat ethiek niet eens setje regels is, het gaat erom dat je samen waarden afspreekt die je ook in het digitale tijdperk hooghoudt. Moet AI transparant zijn? Dat hangt ervan af. Niet bij het bedienen van een brug. Maar wel bij zaken die mensen in hun rechten en plichten raakt, zoals het beoordelen van een vergunningsaanvraag. Volgsoftware heeft ook met die ethiek te maken. Als overheidsdienaar ga ik uit van vertrouwen. Dan heb ik die software niet nodig. Er zal wel eens iemand wat verkeerd doen, maar dat accepteer ik graag als we het vertrouwen in stand houden. Dàt is voor mij het belangrijkste.”

Door: Marco van der Hoeven