Hoe blijf je als bedrijf bij in de digitale revolutie?

Het voor 2020 verwachte tekort aan geschoolde ICT-profielen in Europa is slechts het begin van een enorme schaarste op de arbeidsmarkt die onder impuls van de Vierde Industriële Revolutie exponentieel zal toenemen. Niet alleen in ICT, maar in alle sectoren. Door de opmars van kunstmatige intelligentie (AI), robotica en andere nieuwe technologieën, veranderen banen zo snel dat bedrijven steeds vaker nieuwe vaardigheden moeten zoeken.

Dit jaar zullen er maar liefst 756.000 vacatures in de Europese ICT-sector niet ingevuld worden. Dat blijkt uit voorspellingen van de Europese Commissie. Daarbij komen er jaarlijks duizenden afgestudeerden op de arbeidsmarkt bij die geen digitale vaardigheden hebben meegekregen. Geen wonder dat het vinden van gekwalificeerde werknemers de belangrijkste succesfactor voor bedrijven geworden is. Bovendien zal deze uitdaging alleen maar groeien in een steeds meer door data gestuurde toekomst. Op de langere termijn is borging in ons onderwijssysteem de enige echte oplossing.

Hoge lonen helpen niet
Voor wie toch nog twijfelt, pak ik er graag een paar cijfers van het World Economic Forum bij: in 2022 zullen wereldwijd minstens 133 miljoen nieuwe rollen ontstaan door de nieuwe taakverdeling tussen mens, machine en algoritmen. Enerzijds zal er een sterke vraag zijn naar technische vaardigheden zoals programmeren en het ontwikkelen van apps. Anderzijds is er ook behoefte aan skills die computers niet zomaar kunnen overnemen, zoals creatief denken, problemen oplossen en onderhandelen.

Als ondernemer kan je voor een oplossing op korte termijn kiezen: talenten die over de juiste skills beschikken, verleiden met een hoog loon en veel extra’s. Maar zelfs wanneer je die mensen weet te vinden en bereid bent om de hoge loonkosten erbij te nemen, dan wordt het probleem alleen maar met een paar jaar uitgesteld. De skills die je nu aantrekt, zullen op dat moment wellicht al niet meer nodig zijn.

Bovendien is de bestaande groep van geschoolde werknemers niet groot genoeg om aan de vraag te blijven voldoen. Het UWV heeft nu al een behoorlijke lijst met vacatures die niet opgevuld worden. Er is bijvoorbeeld een enorm tekort aan mensen in data analytics en AI. Bedrijven die klaar willen zijn voor de toekomst, mogen zich niet focussen op een strategie waarbij ze ervan uitgaan dat ze de nodige skills louter kunnen opvangen door nieuwe medewerkers aan te nemen.

Herscholen … Nu!
De meest duurzame oplossing voor bedrijven? Meer investeren in het herscholen van hun huidige personeel. Het World Economic Forum schat dat ruim de helft (54%) van de werknemers tegen 2022 aanzienlijk moet worden bijgeschoold. In sommige regio’s zal het probleem zelfs nog acuter zijn. Opvallend is ook de vaststelling dat ongeveer 37% van alle werknemers in Europa niet over fundamentele digitale vaardigheden beschikt. Dan hebben we het dus nog niet eens over de gespecialiseerde skills die bedrijven nodig hebben om nieuwe digitale technologie te implementeren.

Met een holistische aanpak leggen we de prioriteit op het ontwikkelen van skills bij het bestaande personeelsbestand en putten we uit een tot hiertoe onbekende talentpool. Op die manier vermijden we bovendien dat technologische vooruitgang de economische ongelijkheid nog groter zou maken door lager geschoolde medewerkers uit de arbeidsmarkt te prijzen. Dat laatste is een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel ondernemers, overheden als onderwijsinstellingen.

Levenslang leren dankzij technologie
Deze staat van traagheid en laksheid kan ik moeilijk begrijpen, aangezien de kloof tussen vraag en aanbod steeds groter wordt. Als bedrijfsleider moet je in eerste instantie kritisch durven kijken naar de technische en ‘menselijke’ vaardigheden die noodzakelijk zijn om jouw personeel toekomstbestendig te maken. En vervolgens snel handelen om de middelen vrij te maken waarmee je de eerste stap kunt zetten naar een bedrijfscultuur die gebaseerd is op levenslang leren.

Klinkt dit als een onmogelijke opgave voor jouw onderneming? Geen paniek, want levenslang leren kan heel snel op de werkvloer geïntroduceerd worden – paradoxaal genoeg met de hulp van technologie. Werknemers zijn in hun privéleven immers ook voortdurend met digitale platformen bezig: van online bankieren tot het delen van foto’s en berichten op sociale media.

De basis is dus al aanwezig, waardoor de stap naar online leerplatformen zoals Coursera, Udacity, Udemy of Trailhead eerder klein is. Door cursussen aan te bieden over data science, machine learning en AI, help je medewerkers om digitale disruptie voor te blijven. Bovendien behouden ze op die manier de controle over hun eigen training.

Kijk verder dan gebruikelijke talentpools
Naast het herscholen van huidige medewerkers moet ook recrutering van nieuw personeel herzien worden. Kijk daarom verder dan de gebruikelijke talentpools waarin bedrijven naar medewerkers vissen. Door mensen met verschillende achtergronden te werven, waaronder jongeren, minderheidsgroepen en mensen zonder universitaire opleiding, profiteren organisaties van een enorme pool met potentieel en onbenut talent.
Bovendien stimuleert diversiteit op de werkvloer ook innovatie en verbeteren de bedrijfsresultaten. Uit een McKinsey-rapport blijkt dat organisaties die hierop inzetten, een beter financieel rendement halen dan sectorgenoten.

Vergeet je eigen waarden niet
Tot slot moet ieder bedrijf ernaar streven om een ‘employer of choice’ te worden. In een competitieve markt zijn een aantrekkelijk salarispakket en andere voordelen niet de enige factoren die bepalen of bedrijven talent kunnen aantrekken én behouden. Millennials willen bijvoorbeeld werken voor een organisatie waar ze trots op zijn. Wie over hoogwaardige vaardigheden beschikt, zal daarom vooral een werkgever zoeken die met de eigen waarden overeenkomt.
Onderzoek toont aan dat bedrijven die vooroplopen met hun waarden, sociale impact creëren en werken aan een meer diverse en inclusieve cultuur, beter gepositioneerd zijn om de betrokkenheid en productiviteit van medewerkers te verhogen en de war for talent te winnen. Helaas is er geen one-size-fits-all-oplossing waarmee bedrijven hun personeel toekomstbestendig kunnen maken. Maar door bijscholing, herscholing en retentie van personeel prioriteit te geven, zal je bedrijf wel goed voorbereid zijn om in de Vierde Industriële Revolutie stand te houden.

Door Michiel van Vlimmeren, Senior Vice President & General Manager Nederland bij Salesforce