Redactie - 06 november 2018

Gartner en VMworld 2018 Europe

Gartner en VMworld 2018 Europe image

Deze week ben ik aanwezig bij twee conferenties die beiden in het teken staan van de digitale transformatie. Zoals VMworld schrijft: ‘vier dagen van innovatie om sneller de reis naar je software defined business af te leggen’. Hierbij is innovatieve techniek de drijver die zorgt voor disruptieve mogelijkheden op de markt en in de industrie. En het dwingt organisaties nieuwe en soms vergaande digitale transformaties te onderzoeken die hun bedrijf de komende jaren de gewenste voorspoed kunnen (blijven) brengen. VMworld 2018 Europe richt zich op de hiervoor benodigde techniek, de aanwezige cloud mogelijkheden en open software gereedschappen; een ingenieurswereld.

Bij Gartner ligt de focus op de organisatie. Hoe organiseer je digitaal leiderschap om bovengenoemde technische mogelijkheden succesvol in huis te halen? Zoals Gartner schrijft: ‘Omarm de speelveld veranderende technische trends en realiseer groei en waarde in je bedrijf’. Ontdek de strategische trends en hoe nieuwe techniek zowel IT als de business verandert. Hoe organiseer je deze innovatie in je organisatie? Wie zijn de digitale leiders die hier leiding en richting aan moeten geven? Hoe creëer je nieuwe business, groei en toegevoegde waarde; een ondernemerswereld.

Digitaal leiderschap

In een eerdere blog genaamd ‘Digitaal leiderschap gezocht’ schreef ik dat onze maatschappij ‘digitaal als een service’ overal allang heeft omarmd. Consument en werknemer hebben alle moderne vaardigheden en gereedschappen om in de digitale maatschappij en economie te kunnen (over-) leven. De digitale maatschappij bestaat al. De digitale economie wordt elk jaar groter en belangrijker. Alle organisaties en bedrijven zijn natuurlijk al jaren bezig met hun eigen reis naar die digitale wereld. Al twintig jaar geleden werd digitalisering en automatisering de normaalste zaak van de wereld. IT en de business bleven echter lange tijd – te lang eigenlijk – naast elkaar bestaan.

En dát is de verandering van vandaag. Business en informatie zijn aan het vervlechten of eigenlijk al vervlochten. IT is voor veel bedrijven al de business geworden. Digitale risico’s zijn ineens ook bedrijfsrisico’s geworden. Toegevoegde waarde wordt eerder door digitale innovatie gecreëerd dan door product- of procesinnovatie. Het product zélf is digitaal geworden, ontwikkeld en geproduceerd in een digitaal proces en gebruikt door een digitale klant. De ondernemer die die digitale taal niet spreekt, staat steeds vaker sprakeloos tegenover zijn digitale klanten en consumenten. Ook bestuurders en toezichthouders zullen die nieuwe digitale product- en procestaal moeten kunnen spreken. Hoe kun je anders leidinggeven en serieus toezicht houden als je de digitale risico’s en marktmogelijkheden niet kunt overzien?

Ethische digitalisering

In een blog van vorig jaar sprak ik over het initiatief van het Rathenau Instituut en de SER om zich in verschillende studies te verdiepen in ethische digitalisering. Elke nieuwe techniek kan immers ten goede en ten kwade worden gebruikt. De techniek zelf is onzijdig, de gebruiker bepaalt of techniek ten goede of ten kwade wordt aangewend. Gewenst en ongewenst gebruik wordt dus niet door de techniek bepaald maar door de personen die het in hun bedrijf of organisatie inzetten. De tien jaar geleden omarmde sociale media blijken intussen hun negatieve kanten te hebben. Het vrije internet brengt ook vele gevaren met zich mee, ‘fake news’ schept bijvoorbeeld verwarring.

Begin oktober besprak ik in mijn blog het boek van Andrew Keen getiteld ‘How to fix the Future?’. Hij schreef in 2005 dat het aankomende Web 2.0 een grote utopistische beweging kon worden, vergelijkbaar met de communistische maatschappij zoals Karl Marx die ooit beschreef. Men verheerlijkte toen de creatieve amateur, de zelfgemaakte filmmaker, de huiskamer musicus en de ongepubliceerde schrijver. Hij stelt dat Web 2.0 werd verheerlijkt, waarbij elke slecht opgeleide en weinig ontwikkelde persoon via digitale en sociale media succes zou kunnen hebben. Sociale media zouden onze samenleving democratiseren. Maar hij waarschuwde voor de web 2.0 elite, de experts die uiteindelijk al die amateurs zouden gijzelen in hun steeds strakker wordende digitale web.

The internet is broken

In zijn boek uit 2015 ‘Het internet is niet het antwoord’ beschrijft Andrew de geschiedenis van het internet en de impact op psychologie, economie en maatschappij. Hij beargumenteert dat hoe verder het internet zich ontwikkelt, des te nadeliger dat voor de gebruikers zal worden. De slechte zijde van het vrije internet heeft een dusdanige negatieve terugkoppeling dat veel gebruikers eerder als slachtoffer dan als begunstigden moeten worden gezien. De nieuwe internet-monopolisten buiten volgens hem – net zoals in de industriële revolutie – de burgers weer op dezelfde wijze uit. En dat leidt (wederom) tot een verdeling van de digitale rijken en de digitale armen.

De intolerantie die het internet mogelijk maakt, de eigen bubbels waar mensen zich in kunnen verstoppen en niet meer ontvankelijk zijn voor meningen van buiten, zorgen voor een ‘selfie-centered’ cultuur van voyeurisme, narcisme en populisme. En de internetindustrie is volgens Andrew niet in staat deze ongewenste effecten te voorkomen. Integendeel, net zoals de Amerikaanse auto-industrie in 1965 weigerde hun auto’s veiliger te maken, zo weigeren nu de grote internetgiganten het internet veiliger te maken.

Het boek van Ralph Nader in 1965 over de onveiligheid in de auto-industrie ‘Unsafe at any speed’ bleek een kantelpunt waardoor vooral Europese overheden besloten de auto veiliger te maken als de fabrikanten dat zelf weigerden. Daardoor heeft uiteindelijk de Amerikaanse auto-industrie haar dominantie verloren en is de Europese auto-industrie wereldleider geworden op het gebied van veilige auto’s. Andrew Keen voorziet eenzelfde scenario nu Europa met nieuwe dwingende wetgeving komt om het internet ‘weer’ veiliger te maken.

Maatschappelijke impact

Bij Gartner is er dit jaar ook veel aandacht voor de ethiek van digitalisering. Hoe kan kunstmatige intelligentie verkeerd gebruikt worden? Heeft ethiek impact op de keuzes die je maakt om bepaalde technieken wel of niet in te zetten? Zorgen robots voor werkeloosheid of juist voor nieuw werk zoals ik in een eerdere blog ‘Banenscheppende robots’ beschreef. Hoe open moeten algoritmen zijn als we die gaan toepassen op onze klanten en gebruikers? Hoe moet de mens centraal in het proces blijven als we met ‘bots’ onze communicatie met onze klant automatiseren?

Moeten we de marktgerichte visie uit Silicon Valley kopiëren of moeten we – zoals Andrew Keen stelt – in Europa van de vrijheid van het individu uitgaan en ‘ons eigen internet’ ontwikkelen. Moeten we de huidige versie ombuigen naar een veiliger en meer private digitale wereld die past bij onze grondwet, privacy en menselijke waarden? Hier ligt, naast voor onze overheid, ook een grote taak voor het bedrijfsleven. Zij hebben (ook) de maatschappelijke verantwoordelijkheid om de digitale innovatie moreel de juiste richting op te duwen en het goede voorbeeld te geven.

Digitaal leiderschap is ook ethisch leiderschap. Gartner startte het project Digitopia waar mensen worden uitgenodigd hun visie op papier te zetten over hoe de wereld er in 2030 uit zal zien. In 2012 schreef ik een artikel “Een terugblik uit 2023 . . . hoe het allemaal begon”. Daarin keek ik terug vanuit de toekomst naar de (achteraf) belangrijke ontwikkelingen rond 2013. In een blog van vorig jaar: ‘2037, een blik in een glazen bol’ constateerde ik dat veel verwachte ontwikkelingen meestal echt plaatsvinden, alleen de tijdschaal is soms verschillend. De toekomst voorspellen is onmogelijk, maar als we deze verkennen, leidt dat tot serieuze scenario’s. Scenario’s die belangrijk zijn om digitaal leider te kunnen zijn. Dan pas kun je de vele mogelijkheden en risico’s écht inschatten. Wellicht zal ik mijn bijdrage aan Digitopia deze week ook insturen als de drukte van de conferentie voorbij is.

Door: Hans Timmerman (foto), CTO Dell EMC Nederland

Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024 Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024
Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024