‘Managementopleidingen hebben amper meetbare doelstellingen en gebrek aan focus’

Publieke en private instellingen spenderen jaarlijks circa één miljard euro aan cursussen en opleidingen voor het hoger kader, maar wat dat oplevert is vaak onduidelijk. Er worden nauwelijks concrete doelstellingen geformuleerd, resultaten worden bijna niet gemeten en het ontbreekt veelal aan focus.

Dat blijkt uit onderzoek van Sioo onder 97 publieke en private organisaties. Het onderzoek ‘Leren en ontwikkelen, de stand van zaken’ is uitgevoerd door het Sioo, een interuniversitaire vakopleiding voor verandermanagement. “Er wordt volop geleerd bij bedrijven, maar er wordt vaak met hagel geschoten”, licht Sioo-rector Ard-Pieter de Man de onderzoeksresultaten toe. “Alles is belangrijk en moet tegelijk worden geleerd, maar er wordt niet gekeken of de leeractiviteiten passen bij wat nodig is in de organisatie.”

‘Strategie is in de praktijk zwak’

Opvallend is dat in de publieke sector het bezoeken van een congres de absolute favoriet is, terwijl niet altijd duidelijk is welk doel het dient of wat het oplevert. Volgens De Man hebben organisaties op papier een goed uitgewerkte strategie voor ontwikkeling van het management, maar is de uitvoering van de strategie in de praktijk zwak. Jaarlijks gaat er 3,4 miljard euro om in beroepsopleidingen van private aanbieders, blijkt uit de marktmonitor private opleiders van beroepsopleidingen en trainingen. 

Geen focus, weinig meetbare doelen

Slechts 17 procent van de organisaties heeft meetbare doelstellingen, blijkt uit het onderzoek van Sioo. Daarnaast is er weinig focus in de activiteiten. De leer- en ontwikkelactiviteiten moeten bijdragen aan alle doelen: verbetering van de kwaliteit van het werk, innovatie, duurzame inzetbaarheid en voldoen aan een nieuwe strategie of organisatiestructuur. Ze moeten leiden tot verbetering van kennis, vaardigheden, houding en gedrag. Volgens 32 procent van de organisaties zijn er onvoldoende mogelijkheden om deze resultaten te halen.

Opmerkelijk is het verschil tussen publieke en private bedrijven. De Man: “Publiek heeft mooie visies, maar realiseert ze niet. Privaat heeft meer focus op concrete opbrengsten, maar geen langetermijnvisie.” Verder blijkt uit onderzoek van Sioo dat bij private bedrijven organisatieontwikkeling centraal staat (58 procent). Bij publieke instellingen is dit slechts 36 procent, daar staat de ontwikkeling van het individu met 39 procent voorop.

Zowel privaat als publiek hebben voldoende of ruim budget voor leer- en ontwikkelactiviteiten, respectievelijk 44 en 54 procent. Een kleiner deel (18 procent) geeft aan over onvoldoende financiële middelen hiervoor te beschikken.

Leren te traditioneel

“Organisaties zijn conservatief: ze sturen mensen graag naar congressen en lezingen en richten zich dus op passieve vormen van leren”, aldus De Man. “Veel bedrijven houden zich vast aan wat ze al kennen, dat is ook terug te zien in ons onderzoek.” 78 procent volgt een cursus of training, gevolgd door coaching (69 procent) en zelfreflectie (66 procent). Ook e-learning is in opkomst, 47 procent schaaft de kennis op die manier bij. Weinig populair als leermiddelen zijn theatervormen, een expeditie of reis naar bijvoorbeeld een ander bedrijf en zogeheten large scale interventies waar het hele bedrijf bij elkaar wordt geroepen om met zijn allen te discussiëren over bepaalde zaken.

“Innovatieve toepassingen worden helaas weinig gebruikt en daarnaast ligt teveel nadruk op cognitieve activiteiten en niet op leren door het te ervaren, door bijvoorbeeld theater”, zegt De Man. “Wat wel opvalt is het grote verschil tussen publiek en privaat als het gaat om leren tijdens het werk, in de publieke sector doet 60 procent dat en in de private sector 90 procent.”