Nederlandse mobiele markt krimpt met bijna 4%

De Nederlandse mobiele markt profiteert nog niet van de economische opleving. De totale omzet in mobiele diensten is in 2016 uitgekomen op 4,7 miljard euro. Dat is 3,9 procent minder dan in 2015. Het is ook een grotere daling dan in 2015, toen de omzet ten opzichte van een jaar eerder met 3,3 procent kromp. Van de grote operators waren Vodafone en T-Mobile de verliezers. Zij verloren zowel omzet als aandeel op de mobiele markt.

Dat blijkt uit het meest recente Dutch Mobile Operators-rapport van Telecompaper. Er is overigens wel enige nuance aan te brengen in de cijfers. Zo is de krimp van het afgelopen jaar minder sterk dan in 2014, toen de mobiele markt te maken kreeg met een omzetdaling van maar liefst 7,5 procent. Ook blijkt er kwartaal op kwartaal wel sprake van enige verbetering. Maar door de bank genomen zijn de ontwikkelingen weinig bemoedigend. Zo kampen de vier mobiele operators met een eigen netwerk (KPN, Vodafone, T-Mobile, Tele2) nog altijd met prijsdruk als gevolg van de concurrentie op de Nederlandse markt, terwijl de omzet van buiten-de-bundel verbruik ook nog steeds daalt. Verder is er nog steeds sprake van een negatieve impact door veranderend consumentengedrag en door de op EU-niveau opgelegde verdere daling van de retail roamingtarieven.

KPN minste omzetdaling
De omzet van KPN liet de minste daling zien, vooral door verbetering van de resultaten bij de consumententak. Daardoor wist de operator zijn marktaandeel in de mobiele markt te verstevigen. Uitdager Tele2 deed het nog beter door als enige mobiele operator een omzetgroei te realiseren, wat leidde tot een bescheiden toename in marktaandeel. De omzet van T-Mobile daalde procentueel het hardst - met 7,2 procent naar een marktaandeel van 21,2 procent - terwijl de omzet van Vodafone met 6,9 procent kromp. Dat leidde tot een marktaandeel van 32,5 procent. De omzet van KPN daalde met slechts 0,6 procent. De operator zag daarmee het marktaandeel stijgen naar 42,5 procent. Nieuwkomer Tele2 (dat begin 2016 de uitrol van zijn 4G-netwerk afrondde) kwam vorig jaar uit op 3,8 procent. Dat is 0,4 procentpunten hoger dan in 2015.

De operators proberen door het aanbieden van all-in bundles, multi-play, maar ook met grotere databundels tegen vaak lagere prijzen, mensen over te halen om meer te besteden en het klantenverlies (de ‘churn’) te verminderen. Er lijkt op dit punt wel een verbetering zichtbaar, maar dat is nog steeds niet voldoende om in de plus te eindigen. Ook de impact van regelgeving lijkt nog niet over te zijn, in het licht van het volledig schrappen van retail roamingtarieven in de EU per juli 2017.

Omzet daalt naar 4,5 mld euro in 2021
Op basis van de resultaten uit het vierde kwartaal en de huidige marktinvloeden heeft Telecompaper zijn verwachting voor de komende vijf jaar bijgesteld. Daaruit blijkt dat de pijn nog lang niet over is voor de spelers op de mobiele markt. Naar verwachting zal de mobiele markt in Nederland in 2017 met ongeveer 3 procent krimpen naar een omzet van 4,6 miljard euro. Het onderzoeksbureau voorziet verder ook nog krimp voor de hele periode van 2016-2021, met een negatieve gemiddelde jaarlijkse groei (CAGR) van 0,9 procent. Dat leidt tot een omzet in mobiele diensten van rond de 4,5 miljard euro in 2021.

Deze voorspelling is gebaseerd op de verwachting dat de concurrentie verder zal toenemen met nog steeds vier operators -ondanks de fusie van Vodafone en Ziggo. Onduidelijk is nog waar de frequentieveiling in 2019 (voor onder meer spectrum in de 5G-frequentiebanden) op dit gebied toe zal leiden. Het reserveren van blokken spectrum voor nieuwkomers wordt vooralsnog als ‘zwaar middel’ beschouwd.

Omzet uit datadiensten blijft groeien
De omzet uit datadiensten zal de komende jaren blijven groeien, onder meer door het aanbod van grotere databundels en onbeperkte bundels. Dat is echter onvoldoende om de structurele daling van de omzet uit spraak en sms volledig te compenseren. Andere belangrijke negatieve factoren zijn regulering – vooral de nieuwe voorgestelde MTA-tarieven (mobile termination rates) van toezichthouder ACM - en afschaffing van roaming. Ook de transparantie van mobiele kosten en de druk op de ARPU (gemiddelde omzet per klant) vanwege het combineren van mobiele diensten met vaste diensten spelen een rol. Alle operators (KPN voorop met ruim 1 miljoen vast-mobiele klanten), lijken in te zetten op een dergelijke bundeling om klanten aan zich te binden.

“Mobiel dataverkeer blijft qua volume met dubbele cijfers groeien, al lijkt de groei iets te vertragen," stelt research analist Alejandra van de Roer, auteur van het Dutch Mobile Operators rapport. “Operators worstelen ook met de vertaling van de vraag naar datadiensten naar hogere tarieven en omzetten. De sterke concurrentie en focus op multi-play pakketten laten hier ook weinig ruimte voor over.”

Mobiele penetratie stijgt naar bijna 120 procent
De Nederlandse mobiele markt telde in totaal 20,3 miljoen simkaarten eind december 2016, inclusief de vier operators, de MVNO’s en exclusief M2M (machine-to-machine). Dit is een stijging van 1,7 procent op jaarbasis. De groei kwam vooral uit de stijging van het aantal postpaid-klanten.

De mobiele penetratie steeg licht in het vierde kwartaal, naar 118,6 procent. Telecompaper verwacht dat de markt de komende vijf jaar met ongeveer 0,7 miljoen simkaarten zal groeien, naar ongeveer 21 miljoen in 2021 (exclusief M2M).