Een gezond, veilig, welvarend én saamhorig 2017!

Bij de start van het jaar mijn eigen blogs nog eens terugbladeren, geeft een interessante zelfreflectie. Security, cloud, Internet of Things en digital cities scoren hoog op mijn turflijstje van technische onderwerpen. Maar ook economische golven, digitale economie, basisloon en de nieuwe waarde van data hadden mijn aandacht. Net zoals de digitale transformatie waar we afgelopen jaar in onze industrie veel aandacht aan hebben besteed.

Digitaal is normaal
Zoals Peter Hinssen in 2010 in zijn boek de ‘Nieuwe Normaal’ al voorspelde, is digitaal de nieuwe norm geworden. In een vervolg daarop schreef hij de titel: ‘The Network always wins’, waarin hij beschrijft hoe je als organisatie in deze periode van disruptie in een netwerk van activiteiten moet veranderen om mee te kunnen transformeren.

Door zelf uiterst bewegelijk te zijn, kun je snel reageren op onzekerheden en bijbehorende complexiteit én relevant blijven als trends komen en veranderen. In dynamisch contact met je klanten die ieder op de golven van de markt ook hun eigen beste route zoeken. Dat geldt net zo voor ons als overheid en burgers: welke nieuwe route moeten we in onze veranderende, digitale maatschappij voor ons individueel en gezamenlijk uitstippelen?

Zwarte bladzijden
2016 was een politiek bewogen jaar, gekenmerkt door onverwachte verkiezingsuitslagen en zwarte bladzijden van aanslagen, oorlog en terreur. Het is het einde van een vijftigjarige maatschappelijke periode en het begin van een nieuwe en dat schept onzekerheid en angst. We blijken met elkaar als politiek en burgers onvoldoende in staat te zijn die nieuwe mogelijkheden en toekomst voor iedereen helder te maken. Realistische antwoorden op die onzekerheden geven is moeilijk, maar antwoorden zijn er zeker. We kunnen niet meer terug naar vroeger, hoe graag sommigen ook naar die ‘eens’ goede tijden terugverlangen.

Contrasten
Het is een vreemde tijd van contrasten. Enerzijds staan we wat koopkracht in de EU betreft op de tweede plaats, zijn we nummer 1 in kwaliteit van de gezondheidszorg, nummer 4 op de educatie-index en hebben we één van de beste pensioenstelsels in de wereld. Dus waarom zouden we ontevreden zijn? Maar toch zijn veel mensen er de afgelopen tien jaar niet op vooruit gegaan, de wereld om ons heen is – vooral gevoelsmatiger – onveiliger geworden en komt de tijd van volledige werkgelegenheid ooit nog terug?

Open communicatie
De goede dingen van de digitale economie wennen snel, helaas de mindere een stuk minder. We hebben nog heel wat stappen te zetten op het gebied van digitale veiligheid. Een ouderwetse papieren brief heeft een prachtig beschermd briefgeheim terwijl onze digitale berichten een onbeschermd boek lijken door massasurveillance en cybercriminaliteit.

Internet is een open en onbeschermd netwerk waar iedereen toegang toe heeft. Dat is vanuit die openheid fantastisch, maar maakt voor deskundigen elke communicatie in principe zichtbaar. Het internet en de ether verschillen in dat kader niet veel van elkaar, het zijn open communicatiekanalen. En net zoals in de afgelopen wereldoorlog encryptie en codetaal nodig waren om radioboodschappen te versturen, zo is dat op het internet in feite ook nodig. Met de wetenschap, dat elke encryptie en code uiteindelijk een keer gebroken wordt. Maar als je dat weet, en op dat gebied continu innoveert, is het redelijk veilig te maken.

Investeren in veiligheid
Privacy en veiligheid blijven het komend jaar in de actualiteit. Vorige week maakte het Europese Hof gehakt van de volledige bewaarplicht voor internet-providers. En terecht. Als de overheid onvoldoende vaardigheden en gereedschappen heeft om zware criminaliteit te bestrijden, ligt de uitdaging in eerste instantie in het ontwikkelen van die vaardigheden en gereedschappen. En niet in het eenvoudig te grabbel gooien van de privacy van de hele bevolking om als overheid snel en goedkoop succes te hebben.

Een flinke uitdaging, maar zeker uitvoerbaar als er voldoende aandacht en budget voor veiligheid wordt uitgetrokken. Helaas worden onze opsporings- en veiligheidsdiensten in mijn ogen gedwongen om voor een dubbeltje hun noodzakelijke werk te doen.

Een overheid die onvoldoende investeert in onze veiligheid – zowel fysiek als digitaal – is op een hellend vlak terecht gekomen. Nieuwe wetgeving moet – en kan serieus – een prima oplossing leveren voor onze digitale rechten en plichten. Ik scheef hier eerder over in deze blog: ‘A mans phone is his castle’.

Delen is vermenigvuldigen
De uitspraak ‘delen is vermenigvuldigen’ geldt niet alleen voor kennis en informatie, maar ook voor onze economie. Volledige werkgelegenheid zoals we die vroeger kenden, zal niet meer terugkeren als we vasthouden aan onze historische werkweek van veertig uur. Zelfs dertig uur – zoals dat in Zweden sinds vorig jaar wettelijk de norm is – zal niet toekomstvast blijken. In mijn blog ‘het einde van de 9-tot-5-job’ heb ik hier eerder overgeschreven in relatie met de ontwikkeling van een basisloon.

Als we onze welvaart onvoldoende delen, kan het zich onvoldoende vermenigvuldigen. In een interview met econoom Willem Buiter afgelopen week geeft hij terecht aan dat op dit moment de vooruitgang niet eerlijk verdeeld is. Uit onderzoek blijkt ook dat de loonmatiging van de afgelopen jaren geen echte bijdrage heeft geleverd aan de werkgelegenheid, terwijl de winstgevendheid van bedrijven wel omhoog ging.

Het lijkt dat we de afgelopen jaren te sterk op de bezuinigingsrem hebben getrapt. Als we onze vruchten van globalisering en technische vooruitgang niet gelijk verdelen, ontstaat bij degenen die niet (meer) mee delen onzekerheid en angst voor de toekomst. En bijbehorend stemgedrag.

Uitzicht voor 2017
Bovenstaande overpeinzingen zijn voor mij belangrijke aandachtspunten voor komend jaar. Privacy en veiligheid in onze nieuwe digitale economie en maatschappij vergroten en zekerstellen. Daarnaast volop inzetten op economische groei, sustainability en het eerlijk verdelen van die groei over alle lagen van de bevolking.

Honderd jaar geleden vochten we voor stemrecht en sociale rechtvaardigheid in een toen nog sterk kapitalistische en aristocratische maatschappij. Vijftig jaar geleden vochten we voor sociale zekerheden en afschaffing van de religieus verzuilde maatschappij. Het is nu tijd om wederom in te zetten om een eerlijke economische verdeling zeker te stellen in de nieuwe digitale economie, waar er niet meer voor iedereen betaald werk zal zijn. Dit vraagt innovatie en het loslaten van oude ideeën over arbeidsparticipatie en werkethos. Een nieuwe manier hoe we als maatschappij samen onze welvaart op een sustainable wijze optimaal ontwikkelen en met elkaar verdelen.

Dat hierbij zaken als duurzaamheid, kortere werkweek, basisloon en hogere pensioenleeftijd een ‘conditio sine qua non’ zullen zijn, weten de trouwe lezers van mijn blog. Ik wens u allen een gezond, veilig, welvarend én saamhorig 2017!

Door: Hans Timmerman, cto Dell EMC Nederland