Oud worden in een digitale wereld

Mijn moeder werd afgelopen week 93 jaar, nog steeds gezond, zelfstandig wonend en in het actieve bezit van rijbewijs en auto. Nadat we al jaren haar tevergeefs aan de PC of laptop wilden brengen: ‘Kinderen, daar ben ik te oud voor’. Gaf ze nu aan wel een iPad te willen hebben. En volgens haar is een iPad ook geen computer. Vriendinnen van haar hebben er ook een en het lijkt haar reuze handig om zo de foto’s en berichten van haar kleinkinderen te volgen.

Dus voor haar verjaardag een iPad gekocht en de daarvoor noodzakelijke wifi wordt de komende wekenbij haar thuis geïnstalleerd. ‘Granny goes digital’ en het afgelopen weekend heeft ze de eerste e-mails van haar leven verstuurd plus een account op Facebook aangemaakt. Er is dus geen grens aan de leeftijd waarop we nog digitaal kunnen zijn of worden.

Oudste mens
Vorige week las ik in een artikel dat de oudste bewoner op aarde 117 jaar oud is geworden. Emma Morano, een hoogbejaarde dame in Italië, is de enige levende persoon op aarde die nog in de 19e eeuw geboren is. Ook zij woont nog steeds zelfstandig in haar huis in de Italiaanse plaats Verbania. Je kan dus zeggen dat Emma indertijd op haar zestigste verjaardag pas halverwege haar leven was, een merkwaardige constatering nu we de mens steeds ouder zien worden.

De oudste geregistreerde mens ooit is ruim 122 jaar oud geworden; zij was zelfs de eerste mens die ouder dan 120 jaar werd. Een Franse dame, geboren in Arles die in 1997 is overleden. Zij had wonend in Arles zelfs Vincent van Gogh nog gekend.

Levensverwachting
De betere gezondheidszorg heeft de afgelopen eeuw gezorgd dat de levensverwachting van de mens steeds groter werd. In Nederland is de stijging van de levensverwachting nog steeds 1,4 maand per jaar; elke acht jaar worden we dus gemiddeld een jaar ouder. Diverse studies hebben aangetoond dat 120 jaar – momenteel – een beetje de maximale leeftijd van de mens is. Monaco is het land met de hoogste levensverwachting, in 2011 was de levensverwachting daar al negentig jaar, terwijl die in Nederland toen ongeveer tachtig jaar was.

De sterftecijfers zijn wereldwijd al lange tijd aan het dalen. Uit een onderzoek bleek dat in 1900 de levensverwachting bij geboorte 49 jaar was, maar toen alle vrouwen uit 1900 overleden waren, bleek dat ze gemiddeld 58 jaar oud waren geworden, bijna tien jaar ouder dan de verwachting bij geboorte. Dus de levensverwachting van negentig jaar voor onze kinderen, kan in de praktijk weleens honderd jaar blijken te zijn.

Ouder en ouder
We worden ouder en ouder en blijven veel gezonder dan vroeger. Hierdoor groeit de bevolking op aarde sneller dan ‘slechts’ het bestaande geboorteoverschot. Er worden jaarlijks gemiddeld ruim achttien kinderen per duizend inwoners geboren. Dat betekent wereldwijd ongeveer 255 geboorten per minuut. Het sterftecijfer per duizend inwoners per jaar bedraagt ongeveer negen, dat betekent dat er per minuut wereldwijd 108 mensen overlijden. Dit betekent per saldo een wereldwijde groei van negen kinderen per minuut.

Gemiddeld krijgen vrouwen mondiaal 2,5 kinderen, waarvan twee oud genoeg worden om zich voort te planten. Dus waarom neemt de wereldbevolking dan nog toe? Het aantal kinderen in de wereld is de afgelopen tien jaar immers gestabiliseerd op twee miljard. De enige reden dat de wereldbevolking nog steeds groeit, komt omdat het sterftecijfer stevig aan het dalen is. De ‘overbevolking’ ontstaat dus niet omdat er te veel kinderen worden geboren, maar omdat er te weinig mensen sterven.

Hoeveel mensen kan de wereld aan?
In een artikel van Rutger Bregman in de Correspondent, stelt hij de terechte vraag hoeveel mensen de wereld aankan. Veel mensen maken zich zorgen over de bevolkingsexplosie die op aarde plaatsvindt. In 1804 passeerden we de eerste miljard aardbewoners, het tweede miljard in 1927 en in 2011 zaten op we op meer dan zeven miljard bewoners. Demografen verwachten dat de wereldbevolking nog zal doorgroeien tot negen miljard in 2050 en maximaal tien tot elf miljard in 2100.

Het blijkt, dat als de kindersterfte eenmaal onder controle is, het aantal kinderen per gezin snel richting de twee stabiliseert. Goede gezondheidszorg zorgde dat de kindersterfte flink is afgenomen en het aantal geboorten is gestabiliseerd. Diezelfde goede gezondheidszorg zorgt ook dat tegelijkertijd het sterftecijfer razendsnel daalt en we door veroudering die enorme groei van de wereldbevolking zien.

Oud zijn in een digitaliserende wereld
De wereld veroudert en wordt gelijktijdig digitaal. Hierdoor kunnen ouderen makkelijker zelfstandig blijven en op afstand allerhande zaken afhandelen. Denk aan contact met de gemeente of zorgverleners. Aanvragen kunnen online worden ingediend en behandeld. Digitalisering is best gunstig voor senioren. Ook contacten met de familie zijn makkelijker te onderhouden of hulp van zoon of dochter om online het een en ander op afstand te regelen.

Toch is een grote groep van 1,2 miljoen ouderen in Nederland nog niet op het internet aangesloten. Zij hebben het steeds lastiger om met een digitaliserende overheid en in een digitaliserende maatschappij alledaagse dingen te blijven doen. Hoe is een digitale nota te betalen? Hoe is belastingaangifte te doen zonder hulp van een (digitale) hulpverlener? Zij dreigen momenteel tussen wal en schip te vallen.

Silver Surfers
En dat terwijl steeds meer zorg voor ouderen op digitale wijze wordt aangeboden en er online marktplaatsen ontstaan, die zorgverleners en oudere patiënten direct samenbrengen. Ouderen hebben wel steeds minder angst voor techniek en gelukkig neemt het aantal ouderen online dagelijks toe. Ook spraaktechniek zal voor spraakcommando’s in de eHealth vaker gebruikt worden. Zo kunnen senioren gewoon zeggen dat ze hun medicatie hebben geslikt, communicatie met hun hulpcoach hebben of directe hulp nodig hebben.

Er is ook een groep ‘silver surfers’, zoals de online 65+ ouderen soms wel worden genoemd, die zeer actief is op internet. Uit een onderzoek van Accenture blijkt dat 82% van de 65-plussers een inherente motivatie bezitten om actief bezig te zijn met het controleren van hun gezondheid, 36% gaat ervan uit dat techniek het makkelijker maakt gezondheid te managen en 61% wil dat digitale zorg hiertoe in staat is. Zo zijn ouderen een steeds interessantere online consumentgroep aan het worden.

Door: Hans Timmerman, CTO Dell EMC Nederland