Minister Schippers en gemeente Rotterdam winnen Big Brother Awards 2016

Edith Schippers wint de Publieksprijs voor het verder afbrokkelen van het medische beroepsgeheim tijdens de Big Brother Awards 2016. De gemeente Rotterdam gaat naar huis met de Expertprijs, aangezien het op basis van inkomen en geheime politie-informatie besluit wie waar mag huren. De positieve privacyprijs, de Felipe Rodriguez Award, gaat dit jaar naar Open Whisper Systems. Dit bedrijf hielp WhatsApp bij het beveiligen van de communicatie van ruim een miljard gebruikers en maakte de eigen versleutelde chatapp Signal.

Met 51% van de stemmen is minister Edith Schippers door het publiek tot winnaar verkozen vanwege haar voorstel voor een nieuwe Wet marktordening gezondheidszorg. De nominatie benadrukt het belang van het medisch beroepsgeheim dat "de veilige arts-patiëntrelatie" beschermt. Immers, een patiënt kan alleen goed behandeld worden als die zich vrij voelt om een arts intieme informatie te vertellen die essentieel is voor een goede behandeling.

Inzage van medische dossier door zorgverzekeraars
Maar dit wetsvoorstel zorgt voor een uitbreiding van de mogelijkheid voor zorgverzekeraars om inzage te krijgen in de medisch dossiers van patiënten om fraude aan te pakken. Het steekt des te meer dat dit wordt voorgesteld voor het bestrijden van fraude die voor het overgrote deel niet door verzekerden wordt gepleegd en bovendien nog geen 1% van de totale zorgkosten bedraagt.

Iedereen kon kandidaten nomineren en daarna op de top-drie stemmen. De andere kandidaten waren WhatsApp vanwege de gebroken belofte over datadelen met Facebook en hoofd van de AIVD Rob Bertholee, die aangeeft de privacydiscussie en versleuteling beu te zijn.

Expertsprijs
?De Expertprijs gaat naar de gemeente Rotterdam. Sinds 2006 is het voor gemeentes wettelijk mogelijk om nieuwe huurders in bepaalde buurten te weigeren. Dat bleek weinig effectief. Inmiddels blijken 15 gemeenten -waaronder vaandeldrager van de wet, Rotterdam- te controleren of "nieuwkomers" bij de politie bekend zijn. De gemeente Rotterdam heeft aangekondigd om in bepaalde buurten "asociale, criminele of geradicaliseerde" bewoners te weren.

Expert Bart de Koning over deze nominatie: "Burgers worden hierbij tot potentiële risico's bestempeld en in feite preventief gestraft voor daden die ze nog niet begaan hebben, op grond van criteria en data die ze niet kennen." Bits of Freedom verkoos deze genomineerde tot winnaar, omdat het past in een zorgelijke trend: mensen worden steeds vaker in risicoprofielen geplaatst, met ingrijpende consequenties, zonder dat inzichtelijk is op basis van welke gegevens dat gebeurt of duidelijk is of die gegevens kloppen. Daarbij is het nog maar de vraag of deze ingrijpende maatregelen nu wel effectief zullen zijn.

Andere genomineerden
Ook genomineerd was staatssecretaris Dijkhoff voor het kiezen voor schijnveiligheid door de politie kwetsbaarheden in onze digitale communicatiemiddelen te laten gebruiken. Het Verbond van Verzekeraars was genomineerd vanwege het vogelvrij verklaren van klanten door in de strijd tegen fraude onderzoeksbureaus ruim baan te geven.

Jaya Baloo (KPN), Bart de Koning (De Correspondent), Arnold Roosendaal (Privacy Company), Tanja Lange (Technische Universiteit Eindhoven), Gerrit-Jan Zwenne (Universiteit Leiden), Dennis Broeders (Erasmus Universiteit Rotterdam), Frederik Zuiderveen Borgesius (Universiteit van Amsterdam) en Ot van Daalen (Project Moore) dienden nominaties in voor de Expertprijs.

Felipe Rodriguez Award voor Open Whisper Systems
De positieve privacyprijs, de Felipe Rodriguez Award, is uitgereikt aan Lilia Kai, developer bij Open Whisper Systems. Zij zorgden er dit jaar voor dat de privécommunicatie van meer dan een miljard WhatsApp-gebruikers in één klap écht privé blijft. Dankzij de versleuteling die ook achter hun eigen chatapp Signal zit, kan iedereen nu moeiteloos zonder meelezers met elkaar chatten. Een grote stap in de strijd tegen criminaliteit en massasurveillance.

Felipe Rodriguez was één van de oprichters van XS4ALL en De Digitale Stad, één van de steunpilaren van Bits of Freedom en grondlegger van de digitale burgerrechtenbeweging in Nederland. Felipe overleed in 2015, maar zijn levensverhaal laat zien hoeveel verschil een individu kan maken. Met deze prijs hopen XS4ALL en Bits of Freedom dat zijn voorbeeld anderen inspireert om zich in te zetten voor privacy en internetvrijheid.