Is internet ‘going nuts’?!
Met de komst van de smartphone en tablets een aantal jaren geleden, is het belang van snel en veilig mobiel internet sterk gegroeid. Goede en vrije toegang tot het internet is voor velen een basisvoorziening geworden in het dagelijks leven. Net zoals drinkwater, riolering, gas en elektriciteit. Een publieke infrastructuur voor iedereen. Er is echter één verschil, het distributienetwerk van internet is niet ontworpen en geïnitieerd door de overheid. Zowel kabel als WiFi-verbindingen zijn in handen van commerciële aanbieders. Vreemd eigenlijk dat zo’n belangrijk maatschappelijk nut niet door ons zelf als burgers – de overheid dus – wordt geregeld.
Dat hebben we te danken aan het overmatige marktdenken eind vorige eeuw. De tijd van New Economy. Er was extreem veel vertrouwen dat de economie eeuwig zou blijven groeien, zonder dat we daar zelf veel aan hoefden te doen. Dat was dezelfde periode waarin ook de vreemdste financiële producten ontstonden als gevolg van uit de hand gelopen financiële toverkunst. We kregen te maken met tovenaarsleerlingen die hun toverkunsten niet meer onder controle hadden. Gelukkig zit onze economie goed in elkaar en ontstaat vanzelf de correctie op al dat overoptimistische denken. Met de ingang van de Kondratieff-winter begin deze eeuw is die correctie in gang gezet. Nu, tien jaar later, voelt de innovatieve industrie de economische lente allang weer prikkelen. De altijd achterlopende overheden moeten helaas nog door enkele laatste zure appels heen bijten.
Tolweg
Intussen zitten we wel met die privatiseringserfenissen van toen. We ontberen een goede, door de overheid geleverde informatievoorziening. Gewoon betaald met deels belastinggeld en deels afnamekosten. Net zoals we dat met de wegen doen. Een tolweg is een uitzondering en is alleen zinvol als daar grote private voordelen tegenover staan. Het Franse tolwegnetwerk voor snelle en gegarandeerde doorstroming van verkeer is daar een mooi voorbeeld van. Op die wijze zal ook voor grote en intensieve internetvoorzieningen altijd een commerciële variant blijven bestaan. Een commerciële tolweg voor internet. Maar voor het gewone, dagelijkse verkeer zal de infrastructuur in stand worden gehouden door de overheid.
Gratis WiFi
We zien dat enkele steden die initiatieven al ontplooien. Zij leggen openbare WiFi-netwerken aan, betaald door de gemeente en zonder enige vorm van reclame om de kosten te dekken. Ook veel horecabedrijven bieden tegenwoordig die gratis, reclamevrije dienst aan als ‘normale’ service. De kosten zijn netjes verwerkt in hun dienstverlening. Prima.
Afgelopen weken las ik het bericht dat de start-up Bullseye aankondigde in 37 Nederlandse steden gratis WiFi te gaan uitrollen. Mooi initiatief denk je in eerste instantie. Maar waarvan betalen ze dat eigenlijk? Dan blijkt dat deze commerciële partij in ruil daarvoor je aandacht vraagt voor allerhande advertenties die het tijdens het gebruik naar je toe stuurt en daartoe tijdelijk je verbinding onderbreekt. Natuurlijk, commercieel kan dat niet anders, voor niets gaat immers de zon op, maar ik weet niet of we hier echt op zitten te wachten.
l’Histoire se répète
Allereerst weet je absoluut niet of het netwerk veilig is, wat er met je dataverkeer gebeurt en of het wel voldoende hacker-proof is. Het aantal hacks via onbekende, gratis WiFi-aanbieders neemt hand over hand toe. Daarom is het logisch dat we deze nutsvoorziening als samenleving zelf in beheer gaan nemen. Goed beschermd en betaald via een open en overzichtelijk vergoedingssysteem. Het is (achteraf) jammer dat we in die jaren van overdreven marktwerking dit soort ‘fouten’ in de vorming van onze nieuwe informatiemaatschappij hebben laten ontstaan Maar we zien dat lokale overheden deze omissie aan het herstellen zijn. Net zoals er vroeger door de lokale overheid geïnitieerde elektriciteitsdistributie ontstond, ontstaat nu op WiFi gebaseerde internetdistributie. l’Histoire se répète.
Waarschijnlijk zullen die WiFi-netwerken over tien jaar weer worden samengevoegd, net zoals de vroeger lokaal ontstane gas-, water- en elektriciteitsnetwerkbedrijven. En dan zijn we terug bij af, zoals de vroegere PTT dat al deed via een stabiel, overzichtelijk en veilig telefoonnet. Ondanks het feit dat een overheidsbedrijf wellicht iets trager en duurder is dan een commercieel bedrijf, weerhoudt ons dat wel van een wildgroei van commerciële partijen, en daarmee een onoverzichtelijke markt, onvoldoende garanties voor schaalbaarheid, krenten uit de pap etende aanbieders en grote vraagtekens over de veiligheid en privacy.
Sommige zaken zijn voor onze samenleving zó belangrijk, dat we daar zelf de zeggenschap over moeten houden. Dat geldt zeker voor het internetnetwerk waaraan iedereen content mag aanbieden, maar waarvan het beheer en instandhouding via onze overheid in onze eigen ‘burgerhanden’ blijft. De vrijheid van informatie is een groot goed, dat vraagt om de beste bescherming.
Hans Timmerman, CTO EMC Nederland
