Column Robin van Poelje: Eerst de omslag dan de ontplooiing

In de afgelopen twee, drie jaar zijn de IT-ontwikkelingen in een onverwachte stroomversnelling gekomen. Onverwacht, omdat niemand de enorme impact van smartphones en tablets heeft voorzien. Dat geldt net zo goed ook voor Cloud: een jarenlange belofte die nu voor veel bedrijven daadwerkelijk wordt ingelost. Als we goed kijken naar IT bewijzen deze voorbeelden  dat we op een omslagpunt staan. Een omslag naar een periode waarin we op een andere manier kunnen, willen en moeten werken.

Het perspectief van nieuwe mogelijkheden die de technologie te bieden heeft (gemakkelijker, efficiënter, goedkoper en beter werken) is altijd erg aanlokkelijk. Tegelijk roepen technologische mogelijkheden ook zorgen op bij burgers en bij werknemers, denk aan cybercrime en privacyvraagstukken. De controverse rond het elektronisch patiëntendossier  (EPD) is hier een voorbeeld van. Er is jarenlang aan ontwikkeld en er zijn talloze miljoenen in geïnvesteerd en werd uiteindelijk unaniem in de Eerste Kamer afgeschoten: niet veilig genoeg. Er is nu weliswaar een doorstart van het EPD, maar de controverse is niet verdwenen.

Leren van eerdere technologische innovaties

We hebben ook  te maken met wet- en regelgeving die veelal nog uit het pre-digitale tijdperk stamt en voor hindernissen zorgt. Terwijl technologische ontwikkelingen altijd aanpassingen van die wet- en regelgeving vereisen. Neem bijvoorbeeld het succes van de auto-industrie aan het begin van de vorige eeuw. Dat succes bracht een groot aantal veranderingen met zich mee die een grote positieve maatschappelijke en economische impact hadden. Van nieuwe productiemethoden tot het aanleggen en asfalteren van wegen en van een grote toename van mobiliteit tot het instellen van verkeerswetgeving. De overheid stelt daarbij strenge eisen: voor de bestuurders is er een leeftijdsgrens en is een certificatie nodig (rijbewijs) en aan het voertuig worden technische- en veiligheidseisen gesteld.

Terug naar het EPD. Technologisch is het al lang mogelijk om een systeem te ontwikkelen waarin informatie centraal wordt opgeslagen, dat informatie kan verrijken door verschillende soorten informatie aan elkaar te verbinden en waar door middel van beveiligingstoepassingen keuzes gemaakt kunnen worden wie informatie aan het dossier mag toevoegen en/of wie de informatie mag lezen. De politieke, sociale en maatschappelijke discussie rond het EPD is een illustratief voorbeeld van hoe de ‘pre-digitale bril’ de beeldvorming kleurt. De vrees voor ‘ongelukken’ beheerst de discussie zodanig dat voor- en nadelen niet langer rationeel worden afgewogen.

De rol van de overheid

Toegespitst op IT en gezondheidszorg denk ik dat het een taak is van de overheid om de vrees voor technologische mogelijkheden weg te nemen bij patiënten en zorgverleners en de randvoorwaarden te scheppen om de gezondheidszorg, met behulp van technologie, binnen de gestelde financiële kaders te laten floreren. Daar horen randvoorwaarden bij en ‘up-to-date’ wet- en regelgeving. Als dat niet gebeurt zal het zorgvolume alleen maar toenemen en dreigt door de beperktheid van middelen verschraling van het zorgaanbod.  De invulling van de technologische mogelijkheden kan de overheid echter het beste overlaten aan de technologieleveranciers samen met  de partijen in de zorg.

In het algemeen geldt dat de overheid meer moet uitgaan van de digitale realiteit. Dit betekent dat zij ook vragen moet beantwoorden als;  of medische opleidingen voldoende aansluiten op de digitale realiteit en of de werkprocessen in de zorg met behulp van IT niet goedkoper, efficiënter en beter kunnen.

De ontplooiingsperiode vraagt nu om actie

Slimmer en efficiënter werken met behulp van IT is natuurlijk niets nieuws. Er zijn genoeg voorbeelden uit andere sectoren  waar efficiencyverbeteringen voortdurend op de agenda staan. Het wordt tijd dat de gezondheidszorg IT ook werkelijk omarmt als middel om kwaliteit te kunnen verbeteren voor een lagere prijs.

Wat nu voor consumenten beschikbaar is, komt in snel tempo ook in zakelijke omgevingen en natuurlijk ook de zorg beschikbaar. We zitten nu middenin een omslag. Letterlijk baanbrekende technologie is nu voorhanden, maar onze mindset - en in het verlengde daarvan onze wet- en regelgeving - bevindt zich in het pre-digitale tijdperk. Zoals alle grote technologische ontwikkelingen in het verleden hebben laten zien, zullen ook nu de mindset en de wetgeving moeten mee-ontwikkelen. Zoals bij eerdere grote technologische innovaties tot nu toe steeds het geval is geweest, breekt dan een ontplooiingsperiode aan waarin technologie zorgt voor belangwekkende positieve veranderingen voor mens en maatschappij. Een bloeiperiode zal dan weer aantreden.

Robin van Poelje, CEO Total Specific Solutions