Energievoorziening: think and act local

Enkele maanden geleden was ik bij een seminar over warmte en koude opslag. Bij deze techniek maakt men gebruik van het opslaan van overbodige warmte of kou in zandlagen diep onder de grond.Zand bestaat ongeveer voor eenderde uit water. Het mooie van deze techniek is dat het een heel effectieve opslagmethode is voor thermische energie. Dit kan ook voor datacenters interessant worden. Er lopen zelfs al enkele projecten op dat gebied in Nederland.

Warmtepompen zijn allang bekend, de koelkast is daarvan het bekendste voorbeeld. Het principe is dat we met beperkte energie, grote hoeveelheden warmte heen en weer kunnen pompen. Ook de meeste airconditioners werken op basis van een warmtepomp. Zelf heb ik 4 jaar geleden in mijn oude huis een warmtepomp laten installeren. Vier putten van 60 meter diep in mijn tuin halen – via een gesloten systeem – warmte uit het grondwater. Maar in de zomer voer ik de overbodige warmte in mijn huis ook weer af de grond in. Een warmte en koude opslagsysteem in het klein dat ook nog eens vriendelijk is voor mijn energierekening. Mijn gasrekening ging met 80 % omlaag – in de winter blijft gas nodig voor bijverwarming – terwijl de stijging van de elektriciteitskosten beperkt bleef. Nu nog wachten tot zonnepanelen zo efficiënt zijn geworden dat ze mij deze extra elektriciteit voor de compressor kunnen leveren en mijn huis is dan voor warmtevoorziening grotendeels ‘self-sufficient’ geworden.

Lokale systemen
We zullen zien dat we in deze eeuw weer terug gaan naar lokale en kleinschaliger systemen voor verwarming en energie-opwekking. Ook datacenters worden lokaal in kleinere eenheden ingezet. We zien steeds meer ‘datacenters in een box’ waarbij servers, storage, netwerk, virtualisatie en management in één geïntegreerd systeem is samengebracht. Veel efficiënter dan losse componenten, omdat ze als één geheel zijn ontworpen. Met deze zogenaamde vBlocks is het heel simpel geworden een kant en klaar datacentrum ergens neer te zetten.

Een kleinschaliger ‘datacenter in een box’ gebruikt ook minder energie en geeft minder warmte. Zo weinig dat het makkelijker met lokale, duurzame energie kan worden gevoed, terwijl anderzijds de beperkte ‘afvalwarmte’ makkelijk kan worden hergebruikt in de ‘normale’ warmtehuishouding van een gebouw.  Eventueel aanwezige warmte koude opslag zorgt dan verder voor een optimale warmtehuishouding. Dit betekent dat kleine, lokale energy self-sufficient datacenters beschikbaar komen en via IP-netwerken worden opgenomen in een veel groter ‘grid’ van kleine systemen. Een groot gedistribueerd datacenter dat enorm veel virtuele processorkracht en opslagcapaciteit ter beschikking heeft.  Cloud computing ten voeten uit en nog duurzaam ook.

Voorspelbare energiebronnen
Er zal ook een ‘grid’ van gedistribueerde, lokale energie-opwekking ontstaan op basis van voorspelbare energiebronnen als zonne-energie of goed doseerbare en snel inzetbare biogasinstallaties. Kleinschalige opwekking in woonwijken en kantoorgebieden, waarbij batterijen van de elektrische auto’s een belangrijk buffer zullen kunnen vormen. In feite het ontstaan van geïntegreerde energie- en informatienetwerken, zoals Jeremy Rifkin in zijn boek ‘De derde industriële revolutie’ al beschreef.

De techniek geeft ons de mogelijkheid om weer op persoonlijke schaal belangrijke levensbehoeften als energie en informatie aan te bieden. In plaats van de grote hiërarchische distributiesystemen van de vorige eeuw. Kleinschaligheid en individualiteit worden kenmerken van deze eeuw. Echter als onderdeel van een wereldomvattend systeem als internet of grootschalige energie-uitwisseling.

Nieuwe industriële revolutie
Op 29 mei 2012 hield de Europese Commissie een conferentie in Brussel met als thema ‘Missie Groei: Europa aan de leiding van de nieuwe industriële revolutie’. In zijn lezing ‘Beyond Soberheid! Duurzame ontwikkeling in derde industriële revolutie, economisch groei plan voor de Europese Unie’ gaf Jeremy Rifkin aan dat ondanks alle financiële problemen die we in Europa nog moeten oplossen, we aan de vooravond staan van een nieuwe lange periode van groei en welvaart. Zoals Johan Cruijff ooit zei: ‘Je gaat het pas zien, als je het doorhebt’. Dat geldt ook voor deze nieuwe technische revolutie gericht op kleinschaligheid. Ik hoop dat velen het me herkennen en deze nieuwe mogelijkheden enthousiast omarmen.
  
Hans Timmerman, CTO bij EMC Nederland