Goede ICT in de zorg is van levensbelang

De medische industrie is ontstaan uit de praktijk. Reeds eeuwen geleden werd de ‘best practice’ van allerlei behandelingen, natuurgeneeswijzen en medicinale kruiden van generatie op generatie doorgegeven. Met de komst van de boekdrukkunst kon dit in boeken worden vastgelegd en met de ontwikkeling van informatietechniek werd het beschikbaar in allerlei snelle en toegankelijke databases.

Vervolgens is de medische wereld in een enorme versnelling gekomen, omdat onderzoek kon worden ondersteund met allerlei digitale gereedschappen, waardoor in steeds hoger tempo nieuwe medicijnen en geneeswijzen ontstonden. Verder leveren de elektronische scantoepassingen een totaal nieuwe kijk op ziekten en afwijkingen, die nieuwe therapieën en steeds meer gerichte geneeswijzen mogelijk maken.

Omwenteling
Kortom, de medische wereld heeft door de elektronica en later met de digitalisering grote ontwikkelingen doorgemaakt. Digitalisering en automatisering maakt het mogelijk steeds dieper in het menselijk lichaam te kijken, in te grijpen en het menselijk leven langer en beter te laten zijn. Echter die innovatie heeft ook zijn keerzijde: we hebben enorm veel historie van de afgelopen jaren en zelfs eeuwen. Alle wijsheid is nog lang niet in ‘kunstmatige’ intelligentie omgezet, als dat al ooit mogelijk zou zijn.  Daarnaast zijn de meeste medische gegeven nog gewoon van papier of opgebouwd uit ‘ouderwetse’ foto’s en negatieven.

De omslag naar een geheel vernieuwde mogelijkheid van werken, levert altijd problemen op met de historie.  Moeten we alles omzetten of wachten of we het nodig hebben? Ik herinner mij dat we eind jaren 80 bij Fokker van 2- dimensionaal tekenen werkelijk overschakelden naar 3D-modelleren met een geheel digitaal productmodel. Wat te doen met al die oude tekeningen – calques soms nog – en de fysieke 3-dimensionale mallen en gereedschappen?  Goede raad was duur.  Heel erg duur. Uiteindelijk zijn we in eerste instantie alleen dié tekeningen digitaal gaan maken die direct digitaal nodig waren.  De filosofie was dat als 70 -80 % van een samenstelling was gedigitaliseerd, we de rest op dat moment gingen digitaliseren.  Op die wijze konden we per component die kostbare omzetting vorm geven.

Reis naar digitalisering
Zoiets geldt natuurlijk ook voor patiënten.  Op een gegeven moment ontstaat digitale informatie uit onderzoeken. Mocht relevante informatie uit eerdere onderzoeken belangrijk zijn voor de therapie, dan is het zinvol die ‘oude’ informatie ook te digitaliseren om althans de ‘component-set’ voor een therapie geheel in hetzelfde formaat te hebben. Oude informatie die opeens actueel wordt – iemand krijgt complicaties op een oude botbreuk – dan kan die oude röntgenfoto wellicht worden gedigitaliseerd en in het nieuwe digitale dossier worden opgenomen. Zo zullen we van geval tot geval – op basis van een algemene policy – moeten besluiten hoe we de reis naar digitalisering verder zullen afleggen.

Op dit moment zien we in de medische wereld dat veel informatie al digitaal wordt gegenereerd, bewaard en beschikbaar gesteld. Begrijpelijk, het is zoveel beter en effectiever dan de oude methode van papier. Vele nieuwe applicaties ontstaan om deze informatie te beheren, te automatiseren, te borgen en onderdeel van een totaal logistiek zorgproces te brengen. En omdat al die nieuwe informatie goed moet worden opgeborgen en bewaard, ontstaat ook behoefte aan een Digitaal Zorg-archief. Een goede bergplaats voor al die digitale – of later gedigitaliseerde – informatie. Toegankelijk voor iedereen die daar de noodzaak en toestemming voor heeft. Het begin van een digitaal medisch dossier, vol met informatie over patiënten, hun onderzoeken, hun behandelingen en de resultaten en uitkomsten.

EPD en privacy
We spreken vaak over een elektronisch patiënten dossier(EPD), op heel veel plaatsen wordt daar momenteel in hoog tempo aan gebouwd. Rest de vraag hoe met die informatie om te gaan door artsen, patiënten en andere verzorgers. Meer een toegangskwestie dan een vraagstuk van wat je vastlegt.  EMC heeft in Finland een prachtig nationaal EPD gebouwd, omdat de Finnen een goede mogelijkheid hebben om hun privacy te beheren. Hun identiteitskaart bevat een chip waarmee dat kan worden geregeld. Op die chip kan een Fin enerzijds ‘open informatie’ plaatsen zoals bloedgroep, medicijnen en allergieën, opdat medische verzorgers daar in een noodsituatie iets aan hebben.  Ik zeg ‘kan’ want het is niet verplicht; maar als je dat niet doet, heb je uiteindelijk jezelf ermee. Daarnaast kan de patiënt met de kaart en een password bij een arts of verzorger heel gericht toegang verlenen tot zijn dossier. Simpel en eenvoudig. Als je de kaart uit de lezer trekt, is het dossier weer gesloten, tenzij je die open wilt laten staan.

De techniek brengt ons alle mogelijkheden voor open en gelijktijdig privacy borgende oplossingen. Aan de ICT-afdelingen de vraag hoe we doorgaan met het gestructureerd en open opslaan en archiveren van al die medische data. Samen met verschillende partners zijn we daar intussen mee bezig. Opslag in een medische cloud lijkt de logische weg natuurlijk  Cloud-oplossingen die open staan voor samenwerking en uitwisseling van gegevens, maar natuurlijk wel op basis van privacy-borging, goede authenticatie en gegarandeerde beschikbaarheid.

Bedrijfskritisch

Een hele opgave, maar elke reis start met een eerste stap. Eén van onze partners heeft zelfs op YouTube een leuk animatiefilmpje gemaakt van hun digitale zorgarchief. Leuk om even te bekijken omdat het in 2,5 minuut de hele oplossing in beeld brengt. De huidige zorg kan niet meer zonder ICT. Het is nu al een bedrijfskritisch onderdeel van de medische wereld geworden, terwijl we pas net zijn begonnen. Onze creativiteit is gewoon te beperkt om ons voor te stellen wat allemaal nog mogelijk zal zijn.  Maar laten we in ieder geval zorgen dat het veilig opgeslagen en toegankelijk blijft. Een hele zorg minder!
  
Hans Timmerman, CTO bij EMC Nederland