Het einde van de privacy?

Afgelopen vrijdag 27 januari was ik aanwezig bij de uitreiking van het nieuwe boek van Adjiedj Bakas, getiteld ‘Het Einde van de Privacy’. De uitreiking vond plaats bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) dat op een prachtige locatie staat van het voormalige vliegveld Ypenburg.  Voor mij ook een nostalgische plaats, omdat het naast de voormalige Fokker composietenfabriek ligt. Eind jaren tachtig was ik als Hoofd Productie Ontwikkeling betrokken bij het ontwerp en de bouw van deze toen zeer moderne fabriek.

Het NFI was een passende locatie voor de presentatie van het boek. De plek waar noodgedwongen heel veel privacy gevoelige zaken worden onderzocht om misdrijven op te lossen. Sinds enkele jaren gehuisvest in een modern gebouw met alle ruimte dit forensische vak adequaat uit te voeren en te ontwikkelen. Het NFI is een onderdeel van het Ministerie van Veiligheid en Justitie en verantwoordelijk voor het Nederlandse forensisch onderzoek. Dit soort onderzoek wordt steeds belangrijker voor opsporing en vervolging, waarbij actuele kennis en juist gebruik van onderzoeksresultaten cruciaal zijn. Onderzoek dat het gebied van de privacy bijna vanzelfsprekend, intens raakt.

Digitale data essentieel bij misdrijven
Het forensisch onderzoek wordt steeds data-intensiever. Het begrip Big Data is in deze wereld normaal geworden en het analytisch onderzoek naar en van gegevens over slachtoffers en betrokkenen is een specialistisch vak. De ‘intelligentie’ van het forensisch onderzoek is de afgelopen enorm gestegen en zal de komende jaren verder toenemen.

Hierbij gaat het niet alleen om cybercrime. Ook bij andere misdrijven is het achterhalen van digitale data en informatie steeds belangrijker.  Er is zelfs een NFI Academy opgericht om de professionals op dit gebied heel praktijkgericht te kunnen opleiden.

Privacy
In deze eeuw van informatisering wordt er steeds meer persoonlijke informatie makkelijker beschikbaar voor derden. Maar wat houdt privacy in?  En wie is verantwoordelijk voor onze privacy, welk rechten gelden er en aan welke plichten moeten we ons houden? Is privacy het beschermen van informatie waarvan je niet wilt dat anderen daar toegang toe hebben?  Of is privacy de geborgenheid om in vertrouwen op anderen te kunnen reageren? Of is privacy de mogelijkheid eindelijk – niet gestoord door je mobiele telefoon – te kunnen genieten van de rust terwijl niemand weet waar je op dat moment bent?

Formeel is privacy een ‘afweerrecht’ dat de persoonlijke levenssfeer beschermt. Een toestand waarin een mens er zeker van is dat zonder zijn toestemming zo weinig mogelijk andere mensen zich op zijn terrein zullen begeven. De maatschappij verlangt dat we steeds meer informatie over onszelf prijsgeven, deels om ons beter van dienst te kunnen zijn (denk aan de gezondheidszorg).  Om van deze diensten gebruik te kunnen maken, geven we dus noodgedwongen een deel van onze privacy op.

Digitale veiligheid en zekerheid
Maar we willen wel zelf (blijven) bepalen voor wie welke informatie beschikbaar is.  We willen de mogelijkheid hebben om onbespied en onbewaakt te kunnen leven. Dit vraagt om digitale veiligheid en zekerheid. In deze eeuw van informatie is de norm digitaal geworden.  Bij die norm horen de juiste beschermingsmaatregelen, te meer om er zeker van te zijn dat je met de persoon praat, die hij of zij zegt te zijn.

Authenticatie en toegangscontrole opdat alleen díe personen toegang tot je omgeving krijgen, die daartoe gerechtigd zijn.  Hierbij speelt encryptie van informatie een belangrijke rol. Het creëren van allerlei beschermingsmaatregelen die je de zekerheid bieden dat wat je denkt dat iets is, ook datgene is wat het is.

Door de digitalisering verandert de wereld waarin we leven continue. Deze verandering heeft ook consequenties voor onze privacy.  We zullen op een heel andere manier met privacy moeten omgaan dan we in de vorige eeuw gewend waren. Enerzijds wonen we steeds anoniemer in steden, anderzijds hebben we door de sociale media steeds meer ‘directen naast ons’ die ons bijna de hele dag kunnen volgen. Op een virtuele wijze zijn we weer terug in de oude tijden, waarbij in elk dorpje iedereen (bijna) alles over iedereen wist.  Een enorme sociale controle, die nu op een totaal andere wijze om ons heen is georganiseerd.

In die nieuwe wereld moeten wij het nieuwe begrip privacy herdefiniëren. Het is belangrijk een balans te vinden tussen de veiligheid om ons heen en de privacy die daarbij hoort. Soms moeten we voor onze veiligheid een deel van onze privacy afstaan, anderzijds moet soms de veiligheid worden aangepast om onze privacy afdoende te beschermen. In het boek van Adjiedj Bakas wordt op al deze onderwerpen ingegaan. Interessant om de geest te slijpen op het gebied van het lastig grijpbare begrip ‘privacy.’

De privacy zelf is niet ten einde, wel de privacy zoals we die kenden vóórdat we het digitale tijdperk betraden.  Daarom moet privacy worden geherdefinieerd, vanuit de persoonlijke situatie, maar ook vanuit wetgeving. Niet alleen vanuit het aspect van beveiliging, maar ook vanuit de prachtige mogelijkheden die informatie analyse biedt voor de gezondheidszorg, landbouw en bijvoorbeeld forensisch onderzoek. Allemaal enorme groeimarkten voor Big Data en Information Intelligence. Een prachtige toekomst, die ons ook dwingt deze ‘nieuwe privacy’ actief aan te passen.
 
Door Hans Timmerman, CTO bij EMC Nederland