‘Innovatie is accepteren’

Toen internet 25 jaar geleden zijn intrede deed, besefte niemand hoe dit medium de wereld zou veranderen. Via het World Wide Web kon iedereen wereldwijd contacten onderhouden en zaken doen.  Het was de eerste keer in de geschiedenis dat de hele wereld niet alleen met elkaar kon praten, maar ook kennis en informatie met elkaar kon uitwisselen.  Het internet bleek een sterk protocol te zijn waarop heel onze internet-economie kon worden uitgebouwd.  Bovendien was het de eerste keer dat machthebbers niet meer in staat waren om hun bevolking te beperken in hun eigen informatievoorziening.

Dat laatste geldt ook, vandaag de dag, in commerciële zin.  Afgelopen week meldde KPN dat zij verrast was dat (bijna) gratis internet applicaties zoals Whats’up en Ping de inkomsten van hun reguliere SMS-diensten ernstig in negatieve zin hadden beïnvloed. SMS was ooit een grote inkomstenbron van Telco-providers.  De service van korte tekstberichten via de mobiele telefoon was weliswaar nooit voor commerciële doeleinden ontworpen, maar vond – tot verrassing van de providers – gretig aftrek door de jeugd die het gebruikte als ‘goedkoop’ communicatiemiddel.  Intussen heeft de jeugd een nog goedkoper medium ontdekt.

Op de Blackberry werd twee jaar geleden Ping ontwikkeld: de gratis communicatiedienst tussen Blackberry gebruikers. De dienst werd met name populair onder jongeren.  Ook op de iPhone en Android ontstonden applicaties zoals What’s Up.  Het is eenzelfde service van korte berichten via het internet.  Het is gratis, mits je de applicatie hebt.  Hierdoor verdwenen begrijpelijkerwijs de duur betaalde SMS-diensten als sneeuw voor de zon.  We kunnen het ook wel een “Creative Destruction” (Schumpeter) noemen, waarbij bestaande structuren (moeten) worden afgebroken om te kunnen innoveren.  De reactie van KPN – ‘we zullen de prijzen van data-abonnementen gaan verhogen en maatregelen nemen tegen applicaties als Ping en What’s Up’ – verbaasde me.  Alsof een kabelaar en internetdienstverlener de macht heeft om de innovatie die in de wereld gaande is te kunnen sturen.  Het is eenzelfde reactie als fotofabrikanten die de afbraak van ‘ouderwetse’ foto film-inkomsten wilden tegengaan en de nieuwe digitale wereld niet begrepen.  Net zoals leveranciers van woordenboeken en encyclopedieën, die niet doorhadden dat internet hun product volledig had veranderd.  Alsof internetgebruikers niet begrijpen dat er voldoende andere providers zijn die niet afhankelijk zijn van ouderwetse verdienmodellen.

De wereld verandert.  We zien grote spelers uit de vorige eeuw heldhaftig proberen hun toenmalige dominantie te continueren. Echter zonder creatief en innovatief te zijn.  Dat is jammer en een verloren, misschien wel laatste, kans.  Innovatie is accepteren dat historische verdienmodellen verdwijnen en dat het creativiteit vergt om nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen of te vinden. De consument is zonder twijfel creatief en heeft alle mogelijkheden om zijn eigen weg te zoeken en te vinden.  Wereldwijd.  Zonder enig historisch perspectief.  Zonder enige verplichting.

Het is een mooie tijd. De informatiemaatschappij ontwikkelt zich en nieuwe gebruikersmogelijkheden ontstaan. Er vindt tevens een wezenlijke verschuiving plaats tussen oude providers en nieuwe dienstverleners.  Dat gaat gepaard met afbraak van oude principes en de ontwikkeling van nieuwe diensten. En met de gebruikelijke verdediging van ouderwetse providers tegen hun inkomstenstroom beperkende innovaties.  Dit met de bekende uitkomst dat hoe sterker men tegenspartelt, hoe eerder men uiteindelijk het onderspit zal delven.  Innovatie laat zich niet tegenhouden.  De geschiedenis heeft dat genoegzaam aangetoond.
 
Hans Timmerman (CTO EMC Nederland)