Leading in a digital World, the Dutch case

Nederland heeft de kans leidend zijn in de digitale wereld. Nergens is de toegang tot internet en de acceptatie van digitale communicatie zo hoog als in ons land. Daarvoor moeten de overheid en bedrijven wel over hun eigen schaduw heen stappen en het denken in portals waarop wordt ingelogd loslaten.

Nederland is toe aan een stelsel van personal datastores, georganiseerd rond personen en waarin alle informatie samen komt. In een digitale wereld zitten de mensen zelf aan de knoppen van de informatie-uitwisseling. Zij beheren al hun gegevens en bepalen zelf met wie en onder welke voorwaarden zij die delen. Deze visie sluit volgens Bridgehead goed aan bij groeiend verzet tegen de surveillance state van overheid en bedrijven en de trend dat burgers zelf willen beslissen hoe ze met privacy en persoonlijke informatie omgaan. “Digitalisering van communicatie van en met de Rijksoverheid blijft de komende jaren een belangrijk thema. In 2017 moet er langs de lijnen van de digitaliseringagenda van minister Plasterk veel zijn veranderd. De invoering van de E-ID zal een van zijn belangrijkste wapenfeiten zijn. De digitaliseringactiviteiten van de overheid kosten honderden miljoenen. Het is dus belangrijk, zeker in deze tijd van financiële krapte, dat investeringen op basis van de juiste visie en uitgangspunten gebeurt. Die visie is dat niet het bedrijf of een overheidsdienst het knooppunt van informatie is maar dat de persoon zelf, betoogt Pieter Hasselaar, managing partner bij Bridgehead.

"de stap va een gedigitaliseerde naar een digitale wereld" 
Merijn Zee, adviseur bij Bridgehead: “De burger is in de beginfase van de Digital World in een waar mijnenveld terecht gekomen bestaande uit tientallen portals van bedrijven en overheidsinstanties met de aanduiding mijn: mijn overheid, mijn bank, mijn energieleverancier et cetera. Het meta-portal mijn-overheid en de berichtenbox ruimen aan overheidszijde een deel van de ellende op maar gaat nog altijd van de verkeerde visie. Portals passen in de transitieffase van een gedigitaliseerde naar een digitale wereld waarin wij ons nu bevinden, maar ze zijn niet toekomstvast. Het portal is met de bril van fysieke communicatie naar de digitale wereld kijken. Nederland zou leading kunnen zijn in the digital world met een digitaliseringstrategie voor de BV Nederland die niet op portals is gebaseerd.” 

“De Nederlandse overheid staat pas aan het begin van grootschalige digitale communicatie en als standaard wijze van communicatie. Zij heeft nu de kans om het goed te doen omdat men nog niet op grote schaal vastzit aan technologische keuzes. Maar het is wel vijf voor twaalf! Bovendien is The future is already here. In Nederland geeft Qiy en in het Verenigd Koninkrijk Mydex invulling aan de wereld van morgen Personal datastores leiden tot een andere wereld. Zee: “Uit tal van onderzoeken blijkt dat in de digitale wereld persoonlijke gegevens makkelijker worden gedeeld. Dikwijls vrijwillig soms zonder het te weten. Maar er is ook een kentering gaande. Mensen worden zich steeds bewuster van hun digitale footprint en van de gegevensverzameling die om hen heen plaatsvindt. Overheden en bedrijven worden daarin steeds minder vertrouwd. Data is handel en voor de overheid een ongekend controle middel. Informatie is nog altijd macht en in de wereld van big data is die ongekend”. 

controle 
Omdat informatie wordt georganiseerd rond bedrijven en instanties die de gegevens verzamelen, heeft de burger geen directe toegang en controle op de gegevens die over hem worden verzameld. Ja er zijn wetten die beschermen maar die vergen actie van de burger. Het spel verandert radicaal als we de spelregels omdraaien door informatie rond de persoon te organiseren en daar op te slaan. Er ontstaat een andere wereld wanneer je inzicht en controle hebt over alle gegevens die over jou worden verzameld zowel van de overheid als bedrijven. Wat als de gegevens van een AH-bonuskaart niet langer alleen beschikbaar zijn voor Albert Heijn en dat die worden opgeslagen in jouw datastore. Je zou ze dan naast met AH bijvoorbeeld ook kunnen delen met een andere supermarkt of met iemand die een app heeft ontwikkeld die je inzicht geeft in waar je die dag het beste boodschappen kunt doen. Personal datastores zijn echt een game changer en veranderen de digitale wereld ten goede van een ieder van ons.” 

“De publieke opinie is rijp voor dit concept, dat zie je zowel in Nederland als de landen om ons heen. Je ziet langzaam ondersteunende wetgeving ontstaan op dat gebied. Personal datastores moeten een fundamenteel onderdeel zijn van de Nederlandse digitale infrastructuur, waarbij de overheid mede vormgeeft aan het stelsel.” 

De startpositie van Nederland is gunstig. Hasselaar: “Nederland was één van de eerste landen waar je elektronisch de belastingaangifte kon doen. Dat was één van die zaken waarin wij voorop liepen en waar de rest van Europa met jaloezie naar keek. Een belangrijke stap om verder te komen in de digitale wereld is dat de overheid en bedrijven niet meer zichzelf en hun eigen organisatie centraal stellen. Er wordt teveel vanuit oude structuren en processen gedigitaliseerd, terwijl digitale hulpmiddelen je juist in staat stellen om het helemaal anders te doen. Zie de klant of de burger eens als het knooppunt van informatie waar gegevens worden opgehaald en opgeslagen. Met portals denkt men precies andersom. De volgend stap in de digitale wereld vereist een fundamentele keuze voor een andere benadering die macht en verdienmodellen aantast. Geen gemakkelijke keuze dus die politieke durf vereist.” 

Nieuwe mogelijkheden 
Zee: “Nieuwe mogelijkheden stellen het hele systeem ter discussie. Dat is natuurlijk eng, want het heeft niet alleen gevolgen voor de technologie maar ook voor hoe we de dingen organiseren, voor wetgeving en het bestaansrecht van organisaties. Systeemdiscussies zijn complex en leiden tot een zekere mate van verlamming. Maar we moeten de fundamentele discussie aangaan met elkaar en de hobbel over. De digitalisering van de samenleving is de meest majeure game changer in de komende tien jaar. Het is een stille revolutie, burgers gaan als je goed digitaliseert beschikken over een oplossing die hen in staat stelt om zelf aan de knoppen te zitten van informatie-uitwisseling. En als iemand informatie misbruikt dan bestraft de burger dat zelf door die rechten in te trekken. Een krachtiger instrument voor compliancy is er niet.” 

“De digitale wereld moet we dus opnieuw uitdenken, en dat kun je niet doen vanuit de papieren wereld. Ik denk dat we in Nederland heel slimme dingen kunnen bedenken als iedereen eens uit zijn silo zou komen en gaat samenwerken. Iets waarin we in het fysieke domein in Nederland altijd goed zijn geweest en wat we te weinig doen in de digitale wereld. Hasselaar: “In Duitsland zien we nu waar samenwerking toe kan leiden: pinnen met je identiteitskaart. Weg met al die pasjes en portalen.” 

“Ook Nederland is klaar om de stap te maken van een gedigitaliseerde naar een digitale wereld. Buitenlandse bedrijven die kijken of zij met concepten naar Nederland zullen komen, valt de enorme digitale penetratie in Nederland steevast op. Bijna iedere Nederlander heeft toegang tot internet in welke vorm dan ook. Ook bestaat in Nederland veel vertrouwen in elektronische dienstverlening. Nergens in Europa is de acceptatie van internetbankieren zo hoog als in Nederland. Nederland kan met zijn goede digitale infrastructuur, E-ID en een stelsel dat gebaseerd op personal datastores dus leading worden in the digital world. Let that be the case.”