Column Robin van Poelje: Innoveren én bezuinigen met behulp van IT

In de aanloop naar de verkiezingen kwamen politieke partijen en belangenorganisaties met plannen om de Nederlandse economie een impuls te geven. IT zou in deze plannen een essentiële rol moeten vervullen. Als aanjager van innovatie zou - in de woorden van VNO-NCW -Nederland dankzij ICT ‘het weer kunnen gaan verdienen’. In het regeerakkoord ‘Bruggen slaan’ wordt aandacht besteed aan ICT en dat is beslist positief. Toch denken we dat de essentie van de rol die IT kan vervullen in de ambities van het nieuwe kabinet onvoldoende gezien is.Een gemiste kans!

Professor Carlota Perez (o.a. University of Cambridge) stelt dat we aan de vooravond staan van een nieuwe ‘belle epoque’ en wel die van een op IT gebaseerde kenniseconomie. Haar uitvoerige onderzoek bewijst dat er een historisch patroon is binnen technologische-economische conjunctuurgolven. Anders gezegd, als we naar het verleden kijken dan kunnen we leren dat we ons op dit moment op een omslagpunt bevinden. De digitale en mobiele infrastructuur is er, het is nu aan de overheid, ondernemingen en maatschappij om deze infrastructuur optimaal te benutten door bijvoorbeeld regelgeving, het onderwijs en bestaande werkwijzen  te moderniseren.

Om IT daadwerkelijk als aanjagervan innovatie en eennieuwe ‘hoogconjunctuurgolf’ in te zetten, moet er dus wel wat gebeuren.  Dat begint bij anders naar IT te kijken. Zie IT niet als kostenpost, maar als springplank voor het realiseren van besparingen, verbeteren van dienstverlening, creëren van nieuwe werk- en business modellen en het verhogen van klant-, patiënt-, en burgertevredenheid. Een paar voorbeelden.

De burger als beste en goedkoopste medewerker
Steeds meer bedrijven laten dankzij IT hun klanten meer werkzaamheden zelf uitvoeren. Denk aan het maken van een afspraak om een autoruit te vervangen of het verrichten van bankzaken. De klant ervaart dit als prettig omdat hij zelf het tijdstip kan bepalen wanneer hij het contact met het betreffende bedrijf legt. Voor overheden, maar ook voor bijvoorbeeld zorgaanbieders zijn er vergelijkbare mogelijkheden om processen te digitaliseren en de burger of patiënt zelf aan de knoppen te laten zitten. Zo kan een patiënt voorzien worden van een eigen zorgtoepassing, desgewenst met inzage in kosten van de zorg als stimulans voor gedragsverandering.

Dit soort selfservice komt de dienstverlening van de overheid ten goede. De burger ervaart het als prettiger. Bovendien levert het geld op. Niet alleen omdat ambtenaren dan zelf geen informatie meer hoeven in te voeren. In de zorg blijkt dat wanneer een patiënt zelf een afspraak heeft ingevoerd, de kans dat de patiënt niet komt opdagen veel kleiner is, wat ook weer geld bespaart. Dit soort oplossingen zijn voorhanden en hoeven alleen nog maar geïmplementeerd te worden. Wie wil weten wat het oplevert kan naar de banken kijken. De ervaringen in deze sector wijzen uit dat het betrekken van klanten bij de dienstverlening goed is voor alle betrokkenen en ook nog eens veel geld oplevert.

Streven naar een ‘compacte overheid’
Vele kabinetten hebben initiatieven genomen om de overheid te verkleinen; compacter en doelgerichter te laten werken. In het bedrijfsleven is een dergelijke slag al geslagen door   een opdeling te maken tussen kern- en niet kernactiviteiten. Niet-kernactiviteiten zijn geoutsourcet naar derden, zodat de onderneming zich zelf kan concentreren op de kern. Ook de zorg en de overheid zouden inhoudelijk en financieel zich meer moeten laten ‘ontzorgen’ door  meer niet-kernactiviteiten uit te besteden aan het bedrijfsleven. Zaak is om daarbij op te zoek te gaan naar werkelijke specialisten, die schaal- en kennisvoordelen kennen. Dat zal voor die gespecialiseerde partijen uiteraard een grote uitdaging betekenen, maar dat is alleen maar gezond.

IT als topsector
Het gaat er nu om daadwerkelijk de slag te maken naar innovatie. Een slag ook waaraan specialisten uit de Nederlandse ICT-sector aanzienlijk kunnen bijdragen en waarin de overheid een cruciale rol speelt. Alleen dan zal de ‘belle epoque’en een nieuwe ‘hoogconjunctuurgolf’ zoals professor Carlota Perez die ziet, kunnen aanbreken. Dan zullen we als Nederland onze positie in de top van beste economieën ook behouden - een ambitie die nationaal wordt gedeeld en is opgenomen in het regeerakkoord.

Robin van Poelje, CEO Total Specific Solutions