’Denkmodel van beleidsmakers moet op de schop’

Een slanke overheid met trotse ambtenaren waar bedrijven en burgers op vertrouwen kan niet meer zonder geoliede IT-systemen. Maar juist overheidssystemen halen vaak de media. Adviseur Thei Geurts van het Apeldoornse softwarehuis Be Informed is specialist in de bedrijfsprocessen van overheden. In zijn gratis te downloaden boek ´Public Policy Making´ schetst hij de weg naar dienstbare systemen voor excellerende overheden. Geurts stelt dat het denkmodel van beleidsmakers op de schop moet. En hij pleit voor toepassing van de nieuwste inzichten op IT-gebied.

Public Policy Making is een vereiste voor eigentijdse beleidsmakers die een excellerende overheid voor ogen hebben. Want ook voor hen geldt dat IT te belangrijk is geworden om er geen verstand van te hebben. Geurts: ´Beleid staat aan de wieg van de regelgeving. Daarop volgen de uitvoering en de handhaving. Gezond beleid staat dus aan het begin van de keten en leidt tot samenhangende regelgeving, uitvoerbare regels, lage kosten en doorzichtigheid. Kortom: alle eigenschappen van de gedroomde overheid voor burgers en bedrijven.´

Dynamiek
Moderniseren van het beleidsproces wordt bemoeilijkt door wat Geurts vertragers noemt. Overheden lijden aan verzuiling (silo´s) en 'controle-denken'. Nu zijn overheden van nature verzuild en is controle een vereiste. Maar Geurts ziet mogelijkheden. Bijvoorbeeld door de processen dynamisch te maken, door:

1. processen uit hun isolement te halen
2. fragmentatie op te heffen
3. participatie te stimuleren

Dat maakt ze ook geschikt voor de continue veranderingen waaraan ze onderhevig zijn. En maakt dat processen wél tegemoet komen aan de groeiende maatschappelijke verwachtingen, en aan de eisen van Europa.

Regels boven processen
Geurts opteert in zijn boek voor dynamisch case management. Dat is de term die staat voor doelgerichte procesondersteuning van kenniswerkers waarbij de regels centraal staan en niet de onderliggende processen:

1. ogenschijnlijk paradoxaal: de uitzonderingen óp de regel, zíjn dan de regel
2. kennis staat los van de werkstroom en dient als bron

Analyse-vooraf en semantische technologie
Modernisering van de beleidsketen is het begin. Want die maakt analyse van beleid vooraf mogelijk, van de:

1. invloed
2. toegankelijkheid
3. toepasbaarheid
4. voortvloeiende wetgeving

Toepassing van semantische technologie, is volgens Geurts het einde. Daarbij worden regels één keer gemaakt en op verschillende plaatsen toegepast, wat ideaal is in ´multiwet-situaties´, waarbij meer wetten van toepassing zijn op een situatie.

Lonkend perspectief
Overheden dienen een wereld die ingewikkeld en onvoorspelbaar wordt, terwijl de eisen toenemen. Dat vraagt om excellente ondersteunende systemen. En die vragen om herziening van de beleidsketen en de toepassing van nieuwe inzichten en technologieën als dynamisch case management en semantische technologie. Public Policy Making biedt een lonkend perspectief voor wie overheidssystemen de organisatie en de maatschappij wil laten dienen, in plaats van omgekeerd.