Redactie - 28 november 2015

Overheid en IT: Nu komt het aan op uitvoering

Ambitie genoeg, en ook de benodigde infrastructuur ligt grotendeels op zijn plaats. Dus nu komt het voor de Nederlandse overheid aan op uitvoering van de ICT-plannen. Het thema Rise to the challenge dat Gartner dit jaar hanteerde bij Symposium/ITXpo is dus erg toepasselijk. Nu moet de grote sprong voorwaarts komen. Executive-People en Dutch IT-channel sprak hierover met Pieter Hasselaar en Merijn Zee van Bridgehead.

“Er zit weer beweging in de ICT, er is wat meer geld”, zegt Pieter Hasselaar. “CIO’s staan nu aan de vooravond van het realiseren van de grote uitdagingen. Bij de overheid zien we structuurverandering die de realisatiekracht van de uitvoeringsorganisatie dienen te vergroten. Het thema Rise to the challenge dat Gartner dit jaar hanteert bij Symposium/ITXpo is dus erg toepasselijk. Bij de Rijksoverheid zien we dat alle basisvoorwaarden om de overheid de grote sprong voorwaarts te laten maken aanwezig zijn. Na bijna tien jaar sleutelen aan de rijksbedrijfsvoering moet het nu dus gaan gebeuren.”

Merijn Zee vult aan: “Het Rijk heeft robuuste en goede datacenters. De verbinding ervan wordt as we speak aangelegd. Er staan letterlijk in heel Nederland rijkskantoren in de steigers die volgend jaar allemaal open zullen gaan. Dan is het dus echt D-day voor de Rijks ICT. De ICT diensten zullen dan de kracht moeten laten zien van hun samenwerking.”

Digicommissaris

“Met een gemeenschappelijk product, waarmee ze de ambtenaren gaan faciliteren om als Rijksmedewerker flexibel te werken”. Zegt Hasselaar. “Dat is de interne challenge die het Rijk heeft. De tweede rise to the challenge die daar parallel aan loopt, is het op orde krijgen van de generieke digitale infrastructuur van Nederland. Daar is de digicommissaris hard mee bezig. Nu is het zaak de voornemens in handelen en resultaten om te zetten. Dus ook aan te tonen dat je als overheid geëquipeerd bent om een slag te maken en om aan te sluiten bij de digitale economie en samenleving.”

“Het moet nu gebeuren. Noch voor bedrijven noch voor de overheid is achterblijven een optie: do or die! En misschien zul je als overheid moeten erkennen dat je het niet op eigen kracht gaat redden. En dat het nodig is veel slimmere dingen met de markt te gaan doen en om gezamenlijk de maatschappelijke challenge het hoofd te bieden. Er is immers geen verschil tussen een digitale economie en samenleving, Dit betekent dat de overheid en het bedrijfsleven als partners en niet in een opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie gaan werken.”

Personal data stores

Zee: “Kijk bijvoorbeeld naar de ontwikkeling van personal data stores. Wat mij opvalt is dat de banken in Nederland achter dit initiatief gaan staan. Waarom doet een overheid dat niet? Waarom nog een eigen berichtenbox ontwikkelen en niet zeggen: als dit de toekomst is, dan zet ik ook mijn gewicht daarachter. Veel challenges zijn maatschappelijk en voor marktpartijen niet anders dan voor de overheidsdiensten. De overheid zal nooit in splendid isolation dingen kunnen bedenken en het bedrijfsleven zal het nooit in splendid isolation kunnen uitvoeren. Maar samenwerking kun je pas invullen als je begrijpt wat ieders positie is. Hoe kijk je als overheid aan tegen jouw ecosysteem van interne maar ook externe partners die met jou de digitale samenleving vormgeven. Wat doen zij en wat zijn hun belangen? In dit soort denken moeten zowel aan publieke als private zijde nog grote stappen worden gemaakt.”

Dynamiek

Hasselaar: “Wij zien steeds meer openheid om vanuit publiek private samenwerking over de  uitdagingen te praten met de overheid. Dat betekent ook dat het bedrijfsleven moet gaan begrijpen welke dynamiek zich afspeelt en hoe ze daarop kunnen inspelen.”Zee: “Je ziet de dialoog terugkeren. In mijn optiek is die niet alleen zakelijker, maar ook meer open. Het beeld van de commissie Elias van een overheid die doelbewust een auto zonder stuur bestelt en de markt die doelbewust die auto zonder stuur levert, heeft een groot effect op beide kanten gehad. Dit is een wake up call en heeft wat ons betreft geleid tot een echte dialoog. Over de vraag waar het fout dreigt te gaan bijvoorbeeld. De overheid wil gewaarschuwd worden wanneer ze dit soort gedrag gaat vertonen. En marktpartijen willen niet meer verdienen aan incompetentie.”

Digitale wereld

Hasselaar: “Dat is het verschil tussen de oude en de nieuwe digitale wereld: de overheid is in die laatste bovendien meer een nevenschikkende partner dan een bovenschikkende partner. De overheid is een onderdeel van het ecosysteem, omdat transacties over lands- en organisatiegrenzen heen gaan. The art of letting go moet een onderdeel worden van de overheid. Sommige dingen gebeuren in een context waar de overheid geen grip op heeft maar die wel aansluiten bij politieke en maatschappelijke doelstellingen. Ga daarop acteren. Maak er gebruik van. De overheid heeft niet het patent op maatschappelijk verantwoord. De openheid van de digitale wereld zorgt ook dat burgers zelf beter gedrag en voorzieningen van bedrijven eisen. Er is een nieuwe dynamiek in de private sector en ook hier ontstaan publieke voorzieningen in de vorm van basisdiensten voor consumenten die bedrijven met elkaar delen. Denk bijvoorbeeld aan bankID.”

Executiekracht

Rise to the challenge betekent executiekracht: niet lullen maar poetsen. Zee: “Bij het ontwikkelen van die executiekracht denk ik dat het Rijk er verstandig aan zou doen om te bedenken: wat moet ik vanuit de politieke en maatschappelijke overwegingen bij me houden? En wat moet ik slim en als dienst in de markt zetten? Het leveren van een veilige transparante dataconnectie in een Rijkskantoor bijvoorbeeld, moet je dat nog wel zelf willen doen? Of besteed je dat net als de educatieve sector gewoon uit? Door slim in te kopen middels categorie management maak je ook formatieve, organisatorische ruimte vrij om de dingen te doen die werkelijk belangrijk zijn. En daarin ook te excelleren. Mijn gevoel zegt dat het takenpakket te groot en de aandacht te versnipperd is om echt executiekracht te ontwikkelen. Als je alles een beetje doet, gaat niets echt goed.”

Schoonmaken

“De overheid gaat weer zelf schoonmaken. Er kunnen allerlei morele en politieke besluiten aan ten grondslag liggen, maar het heeft allerlei neveneffecten. Namelijk dat iets dat ooit bedacht is voor het beschermen van de zwakkere op de arbeidsmarkt, nu leidt tot een soort cultuur binnen de overheid dat men het allemaal weer zelf gaat doen. Blijf daar van weg! Dat leidt af van de dingen die je echt moet doen en waar je goed in moet zijn. Je kunt noch als bedrijf noch als overheid overal goed in zijn en je moet prioriteiten stellen en samenwerken. Rising to the challenge doe je met elkaar!“

Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024 Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024
Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024