Aanval is in het bedrijfsleven de beste verdediging

Ook in het bedrijfsleven geldt dat de aanval de beste verdediging is. Bedrijven die bij verhoogde dynamiek of bedreigingen in de markt meer innoveren en risico’s nemen en in een stabiele markt het tegengestelde doen, behalen een structureel hogere winst.

Dit blijkt uit een 15-jarig onderzoek onder 135 grote Nederlandse bedrijven van de Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) en EY naar het verband tussen de mate van ondernemerschap en winstgevendheid van bedrijven. Naast het belang van aansluiten bij de marktsituatie laat het onderzoek zien dat bedrijven die proactief zijn, structureel innoveren en bereid zijn risico’s te nemen, op lange termijn aantoonbaar beter presteren.

Meebewegen met de markt is cruciaal
Ondernemende bedrijven worden in het onderzoek gedefinieerd als bedrijven die op regelmatige basis innoveren, nieuwe markten betreden, trends introduceren en bereid zijn daarbij risico’s te nemen. In hoeverre draagt dit daadwerkelijk bij aan de winstgevendheid en prestaties van een bedrijf op lange termijn? Om die vraag te beantwoorden zijn tijdens dit onderzoek in de periode van 1999 – 2014, 135 Nederlandse bedrijven met meer dan 400 werknemers gevolgd.

Onderzoeker Aart-Willem Saly, director Strategy bij EY: “Het grootste effect op de financiële prestaties van bedrijven zit in het laten meebewegen van ondernemendheid met de marktsituatie. Bedrijven die erin slaagden om in tijden van verhoogde marktdynamiek of bedreigingen van hun positie, proactiever te zijn, meer te innoveren en risico’s te nemen, behaalden in 7 van de 14 jaren significant hogere winstgevendheid. In geen enkel jaar presteerden zij significant slechter dan het gemiddelde van alle onderzochte bedrijven. In situaties waarin de eigen positie van het bedrijf niet sterk onder druk staat en de onderneming een relatief onbedreigde positie in de markt inneemt, geeft het onderzoek de waarschuwing mee niet altijd maximaal in te zetten op veel ondernemendheid. Een conservatievere opstelling is in deze situatie zeker zo lonend.’

Ondernemerschap draagt bij aan continuïteit
Op de lange termijn draagt een hogere mate van ondernemendheid bij aan de continuïteit van het bedrijf. De 14 bedrijven die failliet zijn gegaan na 1999 scoorden destijds gemiddeld lager op innovatie, pro-activiteit en risicobereidheid dan de 135 bedrijven die de hele periode overleefd hebben. Bovendien bleek rond de crisis van 2008 dat de meer ondernemende bedrijven weliswaar harder werden geraakt in hun financiële resultaten, maar ook eerder waren hersteld en hun resultaten sneller naar het niveau van voor de crisis wisten te krijgen. De innovatieve activiteiten waren hierbij de motor voor herstel.

Ten tijde van de crisis daalde de gemiddelde mate van ondernemendheid van alle Nederlandse bedrijven. Dit is in de recentere jaren weer naar het oude niveau gestegen. Wel laat het onderzoek zien dat de bedrijven gemiddeld meer risicomijdend zijn gebleven. De crisis lijkt dan ook een structureel effect te hebben gehad op de mate waarin bedrijven (financiële) bedrijfsrisico’s kunnen en willen accepteren. Een deel van de bedrijven is in staat gebleken tijdig de mate van ondernemendheid aan te passen aan de veranderde marktsituatie en heeft ook structureel hogere winstgevendheid behaald in achterliggende jaren dan de overige bedrijven.

Aanknopingspunten voor topmanagement
Het onderzoek biedt diverse aanknopingspunten voor het topmanagement van grote bedrijven, maar ondernemerschap is geen toverformule. Saly: “Uit het onderzoek blijkt dat ondernemendheid te beïnvloeden is, maar het is bepaald niet gemakkelijk en blijkt een lange adem te vragen. Wel komen er diverse maatregelen naar voren die effectief blijken te zijn en waarmee bedrijven hun voordeel kunnen doen. Enkele succesfactoren die in het onderzoek naar voren komen zijn het hebben van een heldere, richtinggevende strategie, het aantrekken van ondernemend ingestelde werknemers en het instellen van aparte bedrijfsonderdelen die zich helemaal toeleggen op innovatie en het ontwikkelen van nieuwe business. Verder zien we het samenwerken met ondernemende start-ups recent toenemen. Totaalbeeld is dat diversiteit aan innovatievormen een sleutelrol speelt.”